Ut nemo Varius ducit; molle atque facetum 45 Virgilio annuerunt gaudentes rure Camenae. Hoc erat, experto frustra Varrone Atacino Atque quibusdam aliis, melius quod scribere possem, Non ridet versus Enni gravitate minores, ita ut percussio idem sit quod ictus, κροῦσις. facetum] Quintil. VI, 3, 19: „Facetum quoque non tantum circa ridicula opinor consistere. Neque enim diceret Horatius, facetum carminis genus natura cencessum esse Virgilio. Decoris hanc magis et excultae cuiusdam elegantiae appellationem puto. Ideoque in epistolis Cicero haec Bruti refert verba: „,,,Nae illi sunt pedes faceti ac deliciis ingredienti (v. ingrediendi) molles.«« Quod convenit cum illo Horatiano molle atque facetum Virgilio. — Varrone Atacino] P. Terentius Varro, ab Atace (nunc Aude) Narbonensis Galliae fl. Atacinus dictus, a. u. c. 672-717, ad exemplum Apollonii Argonautica, deinde satiras, elegias, Cosmographiam, carmen de Caesaris bello Aquitanico scripsit. De eo Quintil. X, 1, 87: „Atacinus Varro in iis per quae nomen est assecutus, interpres operis alieni, non spernendus quidem, verum ad augendam facultatem dicendi parum locuples." quibusdam aliis] Incertum est quos indicaverit; scimus tamen Saevium aliquem Nicanorum, T. Quintium Attam alios satiras scripsisse. inventore minor] Lucilium inventorem sa tirici generis dici docent ea quae adduntur. cf. Sat. II, 1, 62 sq. 74 sq. tollenda] recidenda. cf. Sat. I, 4, 11. doctus] ironice positum. Altij L. Attius natus a. u. c.584, tragoediarum nobilissimus scriptor. Epist. II, 1, 56. De Ennio vide ad Carm. IV, 8, 20. maiore reprensis] Lucilius etsi in Attio et Ennio quae sibi non placerent reprehendebat, tamen se reprehensis maiorem non gloriabatur. Idem igitur de se quoque iudicandum ait Horatius. num illius] Hoc quaeritur, utrum carminis an Lucilii natura factum sit ut versiculos tam duros parumque politos fecerit. Inter se opponuntur duae particulae num; neque in iis quidquam inest negationis, utpote in obliqua interrogatione. Vide Zumpt. §. 351 fin. Deinde ne simpliciter diceret versiculos euntes mollius quam suos, hanc partem quam suos simili ratione dilatavit ac descripsit qua Sat. I, 4, 9. Iam nihil offendes in hoc loco, cum verba hoc tantum, quippe quae proxime praecedentem sententiam repetant, quodammodo abundare intellexeris. Simul vero vides, quanta his additis accedat vis verbis pedibus quid claudere senis; nam hoc Ante cibum versus, totidem coenatus; Etrusci Quam rudis et Graecis intacti carminis auctor Saepe caput scaberet, vivos et roderet ungues. 75 Vilibus in ludis dictari carmina malis? Non ego: nam satis est equitem mihi plaudere, ut audax Men moveat cimex Pantilius, aut cruciet quod quidem minimum est quod curare V. 61. Etrusci Cassi] Diversus hic a Cassio Parmensi. Epist. I, 4, 3. Hic igitur Etruscus permulta scripsit, ita ut festinatione prope ardesceret. Iam cum nescio quo casu magna eius librorum et chartarum multitudo flammis corriperetur, ut ipse undique libris et igne circumventus vitam aegre servaret, malevoli quidam derisores ipsum suo fervore libros incendisse urbane affirmabant. Si pauciores eius fuissent libri, nihil inde factum esset periculi. Eam puto esse famam de Cassio divulgatam, qua certam aliquam rem significari apertum est. Illud autem quod Scholiastae tradunt, Cassio mortuo decrevisse senatum, ut libri cum cadavere comburerentur, ridiculum est ipsorum ex hoc loco commentum. Amburitur qui flammis undique cinctus uritur; neque est necessarium eum igne simul perire. ef. Cic. Mil. 5, 12 ac saepius amburi dicuntur qui fulmine tacti non necantur. Graecis intacti carminis auctor] Concedam, inquit Horatius, - vivos a V.74. paucis lectoribus] sed quibus rectum sit iudicium. ludis] cf. Epist. I, 20, 17. Arbuscula Mima fuit eximia; quae cum aliquando a multitudine exsibilata, paucis equitibus laudata esset, horum se prudentium laudem imperitae multitudinis vituperationi longe praeferre dixit. Pantilius] Nomen est mali poetae, qui cum clam adversarios pungeret, cimex acerbe dicitur. Demetrius] idem qui supra v. 18 si Vellicet absentem Demetrius, aut quod ineptus 85 Pollio, te, Messalla, tuo cum fratre simulque mius audit. Fannius] Fannius Quadratus. Sat. I, 4, 21. Plotius] vide ad Sat. 1, 5, 40 De Valgio ad Carm. II, 9, de Aristio ad Carm. I, 22, de Viscis ad Sat. I, 9, 22. Octavius pocta fuit et historicus. cum fratre] Pedius Poplicola; vide supra ad v. 28. Bibuli] Sic omnes codices, quos cur plurimi editores post Bentleium reliquerint non satis causae esse video. Etenim quidni pluralem cum singulari Servi coniungat Hora tius? Suspicantur significari filios M. Calpurnii Bibuli et Ser. Sulpicii Rufi Icti, trib. pleb. a. u. c.706.— Fur Q. HORATII FLACCI SATIRARU M LIBER SECUNDUS. Satira I. Sunt quibus in satira videor nimis acer et ultra Satira I. Ultima haec omnium satirarum alteri_libro quasi prologus addita liberrimam habet et perfectam totius generis defensionem. Nam cum inter eos qui editis satiris laesos se sentirent haud dubie multi eo irae progrederentur, ut malignum quem putarent poetam iniuriarum posse accusari arbitrarentur, Horatius nunc simulat se C. Trebatium Testam, iuris peritissimum, de ea re consulere; qui olim Ciceronis amicus, a. u. c. 707 tribunus plebis, si tunc etiam vixit, sexagenarius fere fuit. Hunc igitur quid in tanta adversariorum malorumque hominum ira faciendum sibi praescribat rogat, ostendens simul neque malitia aut invidia ductum ad satiras scribendas se pervenisse neque ipsas satiras ita esse comparatas, ut innocentes adorirentur, immo vero et ipsum pacis esse amantissimum (v. 43 sq.) et satiras natura placidas illatas solum iniurias defendere (v 39); neque ab animo se posse impetrare, quin quae viderit iniqua et iniusta et improba ea summisse ferat aut scribendi studium quo agatur ad aliam rem suis facultatibus altiorem convertat (v. 6—17), quoniam hoc genus a natura sibi quasi arma datum sit, quibus ita utatur ut lupus dente et cornu taurus (v. 47 sqq.). Neque ait se timere ne magni homines et in civitate potentes ideo sibi magis succenseant quam Lucilio idem olim facienti Laelius aut Scipio (v. 60 sqq.). Quae cum refellere non possit Trebatius, monet tamen ne propter mala carmina actio iniuriarum ipsi aliquando intentetur, cum fortasse quid leges de iis praescripserint nesciat. Iam ne leges quidem timendas sibi esse ait poeta, quoniam quae ipse Caesar Octavianus probaverit carmina ea non mala sed bona oporteat habeantur. Consentiente demum Trebatio splendidam quasi de inimicis victoriam reportasse videtur poeta; quid enim rectius, quid innocentius esse potest quam illud, quod Octavianus, potentissimus inter omnes et iustissimus - quam laudem v. 16 Octaviano non inconsulto tributam vides et Trebatius legum - iurisque peritissimus Composui pars esse putat similesque meorum 5 Quid faciam praescribe. Quiescas. Ne faciam, inquis, Omnino versus ? Aio. Peream male, si non Optimum erat; verum nequeo dormire. Ter uncti pari approbatione laudaverunt ? tamen virtutes cum in posterioribus satiris maiores, in iis qui primo libro propiores sunt, ut in Sat. 2, minores inveniantur, quid prohibet quominus in homine tricesimum aetatis annum egresso paulatim eas provenisse, in perfectissimo epistolarum genere maxime excultas credamus? V. 1. ultra legem] ultra modum et iustum satirarum finem; cf. A. P. 135. sed legem dixit, cum iuris consultum alloqueretur. Deinde tendere sumptum ab arcu, quo etiam quod contrarium hic ponitur sine nervis referendum. Qui enervem putabant Horatianam satiram, iis lepida urbanitas minus placuit quam durae salsaeque Lucilii facetiae. deduci] a nendo sumptum, ut Sat. I, 10, 44. Epist. II, 1, 225. ter] coniunge cum transnanto. Numerum autem ternarium medici amabant, qui in eo nescio quid magicae potestatis inveniebant. praemia] approbationem Caesaris et laudem aequalium. pater] reverentiae nomen, quo iuniores alloquebantur seniores. cf. v. 60. Ceterum haec Horatii excusatio frequentissima; veluti Carm. II, 12. IV, 2. I, 6. fracta cuspide] „qua vulneratus erat hostis. Ex historia de Mario hoc sumptum est; nam Marius adversus Santonas talia tela commentus est, ut fracta mitterentur, ne remitti ab hostibus possent.“ Porphyr. Gallos autem et Parthos nominavit ut infestissimos et pervicacissimos Romano nomini hostes. Ceterum a. 724 Octavianus ex Aegypto per Sy |