Laudavere sales, nimium patienter utrumque, Ne dicam stulte, mirati, si modo ego et vos Scimus inurbanum lepido seponere dicto Legitimumque sonum digitis callemus et aure, 275 Ignotum tragicae genus invenisse Camenae

Dicitur et plaustris vexisse poëmata Thespis,
Quae canerent agerentque peruncti faecibus ora)
Post hunc personae pallaeque repertor honestae...]
Aeschylus et modicis instravit pulpita tignis, o
280 Et docuit magnumque loqui utique cothurno.

Successit vetus his comoedia non sine multa dei 12
Laude, sed in vitium libertas excidit et vimoT
Dignam lege regi: lex est accepta chorusque

Turpiter obticuit sublato jure nocendi,

285 Nil intentatum nostri liquere poëtae,

1

Nec minimum meruere decus, vestigia Graecabhoi! on
Ausi deserere et celebrare domestica facta,,

Vel qui praetextas vel qui docuere togatas.h
Nec virtute foret clarisve potentius armis

II, 1, 170. digitis] Terentian. 2253: „moram, Quam pollicis sonore vel plausu pedis Discriminare, qui docent artem, solent, Quintilian, IX, 4, 51; "tempora etiam animo metiuntur, et pedum et digitorum ictu intervalla signant." Thespis] vide ad Epist. II, 1, 163. Sed de hoc loco: „in his omnibus, inquit Orellius, videtur, sequi grammatici vel historici alicuius Graeci opinionem, nisi ipse tragoediae et comoediae primordia confudit; et de plaustris: ",error hic ortus videtur ex confusione cum iis quae τὰ ἐκ τῶν ἁμαξῶν vocabant. Suidas: τὰ ἐκ τῶν ἁμαξῶν· ἐπὶ τῶν алαoaxαlúпτws oxwarów νησι γὰρ ἐν τῇ τῶν Χοῶν ἑορτῇ οἱ κωμάζοντες ἐπὶ τῶν ἁμαξῶν τοὺς ἀπαντώντας ἔσκωπτόν τε καὶ ἐλοιδόρουν· τὸ δαὐτὸ καὶ τοῖς Ληvalois voiεgov čлoíovv. Certe antiquissimum, scenae genus erat non plaustrum, sed λεós, τoάлεsα άoχαία, ἐφ ̓ ἣν πρὸ Θέσπιδος εἷς τις ἀναβὰς τοῖς χορευταῖς ἀπεκρίνατο. Pollux. IV, 123." faecibus] vide, Passow, lex, gr. s. v. tqvywdós.

290 Quam lingua Latium, si non offenderet unum-
Quemque poëtarum limae labor et mora. Vos, o
a. Vos,
Pompilius sanguis, carmen reprehendite, quod non
Multa dies et multa litura coercuit atque
Perfectum décies non castigavit ad unguem.
295 Ingenium misera quia fortunatius arte
Credit et excludit sanos Helicone poëtas
Democritus, bona pars non ungues ponere curat,
Non barbam, secreta petit loca, balnea vital.
Nanciscetur enim pretium nomenque poëtae,
300 Si tribus Anticyris caput insanabile nunquam
Tonsori Licinò commiserit. O ego laevus,
Qui purgor bilem sub verni temporis horam!"'**'*''
Non alius faceret meliora poèmata: verum

}**E

Nil tanti est. Ergo fungar vice cotis, acutum
305 Reddere quae ferrum valet exsors ipsa secandi;
Munus et officium nil scribens ipse docebo,
Unde parentur opes, quid alat formetque poëtam,

cia.

#

}

poetica Latium superatum est a GraeVerum expolitione utique opus est, cum ingenii virtus arte relicta summa praestare non possit. De qua re cum quae vulgo creduntur falsissima sint, Horatius contempta de hine poetica laude cotem se futurum pollicetur, quae ferrum acuat ad secandum, ipsa non secet, h. e. docturum sex esse quibus rebus maximé opus sit poetis latinis. vv. 289–308.

unum - quemque] vide ad Sat. I, 262. Pompilius sanguis] vide Zumpt. gr. lat. §. 492. Plutarch, Num. 21 Pomponios dicit, Pinarios, Calpurnios Mamercios ortos esse a quattuor filiis Numae, quorum nomina fuerint Pompo, Pinus, Calpus, Mamercus.d castigavit] Metaphora sumptamestab arboribus, quarum rami supervacanei amputantur. Si militer Graeci zolάiv. perfectum ita ut perfectum sit. ad unguem] vide ad Sat. I, 5, 32. De mocritus] vide ad Epist. I, 12, 12. Cicero de divin. I, 37: Negat enim sine furore Democritus quemquam poetam magnum esse posse; quod idem dicit Plato." Id. de Orat. II,

46, 194: „Saepe audivi poetam bo-
num neminem id quod a Demo-
crito et Platone in scriptis relictum
esse dicunt
sine inflammatione
animorum exsistere posse et sine quo-
dam afflatu quasi furoris « Scripsit
Democritus περὶ ποιήσεως et περὶ
Quýgov. bona pars] Carm. IV, 2,
46. Sat. I, 1, 61. Anticyris] vide
ad Sat. 11, 3, 83. Licino] Nomen
tonsoris famati, qui postea dicitur
factus senator a Caesare, quod odis-
set Pompeium; de quo hoc scriptum
est epitaphium: Marmoreo tumulo
Licinus iacet, at Cato nullo, Pompeius
parvo: quis putet esse deos? Comm.
Cruq. Sed recte iudicarunt, qui Li-
cinum hunc Horatianum diversum
putant ab eo, qui Augusti gratia
fruebatur. Huic enim ita illudere non
poterat Horatius. laevus] Virg. Aen.
II, 54. · purgor bilem] In bile quae-
rebant causam μɛlayxolías, insaniae.
Veratrum autem ad sanandam insa-
niam Celso auctore optime vere, non
hieme neque aestate, datur.
tanti] „Nihil tanti aestimo, nulla
prorsus mihi causa est, cur magnus
poeta ad illorum scilicet módulum

nil

Quid deceat, quid non, quo virtus, quo ferat error.
Scribendi recte sapere est et principium et fonsil
310 Rem tibi Socraticae poterunt ostendere chartae,
Verbaque provisam rem non invita sequentur.
Qui didicit patriae quid debeat et quid amicis,
Quo sit amore parens, que frater amandus et hospes,
Quod sit conscripti, quod iudicis officium, quae ré
315 Partes in bellum missi ducis, ille profecto taman
Reddere personae scit convenientia cuique.
Respicere exemplar vitae morumque iubebo
Doctum imitatorem et vivas hinc ducere voces.
Interdum speciosa locis morataque recte
320 Fabula nullius veneris, sine pondere et arte,
Valdius oblectat populum meliusque moratur, tan b
Quam versus inopes rerum nugaeque canorae.
Graiis ingenium, Graiis dedit ore rotundo
Musa loqui, praeter laudem nullius avaris.
325 Romani pueri longis rationibus assem

Dicunt in partes centum diducere. Dicat
Filius Albini: Si de quincunce remota est

fieri cupiam. Ergo quoniam hoc mihi
negatum est, criticum saltem agam."
Orellius.

V. 309. Tantum abest ut insania et furor efficiat bonum poetam, ut ad recte inveniendas res maxime necessaria sit sapientia. Exploranda poetae est tota vita humana, cognoscendi sunt mores, ne versus componat verbis canoros, sententiis inanes. Inde nata Graecis est poesis, inde negata est Romanis, quorum pueritia non ad sapientiam sed ad avaritiam et lucri cupiditatem instituitur. vv.309-332. - Socraticae chartae libri Socraticorum, Platonis, Xenophontis, Aeschinis. „Strenue autem Horatius ipse hoc suum exsequebatur praeceptum. Cfr. Sat. II, 3, 11. Orellius. sequentur] Cic. de orat II, 50: „tantum Antipatri Sidonii valuit exercitatio, ut, cum se mente ac voluntate coniecisset in versum, verba sequerentur." conscripti] senatoris; ex formula patres conscripti uno fortasse hoc loco

reperitur." Orellius. vivas voces]

ex natura hominum sumptas ad, vitamque accommodatas, -speciosa locis] sententiis gravibus moribusque recte descriptis eximia. nullius veneris] ceterum destituta lepore ac

venustate.

nugaeque canorae] cf. Cic. de Orat. I, 12: „Quid est autem tam furiosum quam verborum vel optimorum atque ornatissimorum sonitus inanis nulla subiecta sententia?" ibid. II, 17; „sententiarum gravitate, ponderibus verborum est utendum. cf. Epist. II, 2, 76. Graiis] cf. Epist. II, 1, 93 sqq, tundo] „turgido, tumido, ornato, polito, erudito, perfecto. Comm. Cruq. vide Passow. lex. gr. s. v. argoyyulos. Cic. Brut. 78, 272: „erat verborum et delectus elegans et apta et quasi rotunda constructio." - praeter laudem] Xenoph. Mem. III, 3, 13:

ore ro

Αλλὰ μὲν οὔτε εὐφωνίς τοσοῦτον διαφέρουσιν Αθηναίοι τῶν ἄλλων οὔτε σωμάτων μεγέθει καὶ ῥώμῃ soov pilotiμíą, žnɛo maliça παροξύνει πρὸς τὰ καλὰ καὶ ἔντι pa.” Albini] nomen feneratoris

Uncia, quid superat? Poteras dixisse. Triens. Eu! Rem poteris servare tuam. Redit uncia, quid fit? 330 Semis. At haec animos aerugo et cura peculi mfl mur Cum semel imbuerit, speramus carmina fingi erī Posse linenda cedro et levi servanda cupresso? 80 Aut prodesse volunt aut delectare poëtae, the oog) Aut simul et iucunda et idonea dicere vitae. Fo 335 Quidquid praecipies, esto brevis, ut cito dicta T Percipiant animi dociles teneantque fideles: mbao}{ Omne supervacuum pleno de pectore manat, mini Ficta voluptatis causa sint proxima veris, impoff Nec quodcunque volet, poscat sibi fabula credi, 340 Neu pransae Lamiae vivum puerum extrahat alvó. Centuriae seniorum agitant expertia frugis, nthly, 7

Celsi praetereunt austera poëmata Ramnes: Omne tulit punctum, qui miscuit utile dulcit Lectorem delectando pariterque monendo. peult 345 Hic meret aera liber Sosiis, hic et mare transitquil es Et longum noto scriptori prorogat aevum,

cuiusdam avari, cuius sane filius maxime aptus est qui a magistro nam in ludum litterarium h. 1. ducimur de re nummaria interrogetur. poteras dixisse] Magistri sunt puerum non reprehendentis sed leniter excitantis et ipsa laude ad cogitandum stimulantis. Sic melius quam quod aliis placuit ex MSS. poterat.

redit] Si ad quincuncem additur uncia, fit semis, i. e. dimidia pars assis 'sive sex unciae. peculi] de pecunia, quam sua sibi quis cura et parsimonia paravit. cf. Virg. Buc. 1, 32, ubi proprie positum est vocabulum de servo. cedro] oleo cedrino, de quo Porphyrio: „libri qui aut cedro illinuntur aut arca cupressi inclusi sunt, a tineis non vexantur.<<

-

desse volunt poetae. cito] con-
iunge cum percipiant. supervd-
cuum] quodcunque nimis amplum ac
latum est, animo non recipitur, sed
elabitur. ficta] Haec alteri poe-
tarum parti dicuntur, qui delectare
volunt.
pransae Lamiae] · „Lamia
est monstrum superne habens spe-
ciem mulieris, inferne vero desinit
in pedes asininos." Comm. Cruq. ›Di-
cebantur hae pueros devorare vel eo-
rum sanguinem exsugere. — Ramnes]
„Sensus est: senes gravitate carmi-
nis et dictionis pondere delectantur,
iuvenes austera et gravia non amant.“
Acro. Celsi Ramnes iuniores sunt
equites, superbi, nobilitate generis
elati, fastidiosi. cfr. Liv. VII, 6:
„celsi et spe haud dubia feroces in
proelium vadunt." Cic. de orat. I,
40, 184: „iura suae civitatis igno-
rantem erectum et celsum alacri et
prompto ore atque vultu huc atque
illuc intuentem vagari.. totoforo

nonne imprimis flagitiosum putandum est." Compara Liv. I, 13. punctum] vide ad Epist. 11, 2, 99.

Nam neque chorda sonum reddit quem vult manus 'et' mens, ́
Poscentique gravem persaepe remittit acutum;

350 Nec semper feriet quodcunque minabitur arcus.-
Verum ubi plura nitent in carmine, non ego paucis
Offendar maculis, quas aut incuria fudit

Aut humana parum cavit natura. Quid ergo est ? Ut scriptor si peccat idem librarius usque, ⠀⠀) 355 Quamvis est monitus, venia caret; ut citharoedus Ridetur, chorda qui semper oberrat eadem bus atta Sic mihi, qui multum cessat, fit Choerilus ille',

기여

Quem bis terve bonum cum risu miror: et idemie
Indignor quandoque bonus dormitat Homerus.

360 Verum operi longo fas est obrepere somnum.bobatī org
Ut pictura, poësis: erit quae, si propius stes, sh
Te capiat magis, et quaedam, si longius abstes! 9
Haec amat obscurum; volet haec sub luce videri
Iudicis argutum quae non formidat acumen;mue
365 Haec placuit semel, haec decies repetita placebit. "T
O maior iuvenum, quamvis et voce paterna

mare

V. 347. In tali igitur carmine parvis vitiis venia danda est, dum modo poeta caveat a nimia eorum frequentia. Mediocria enim carmina non feruntur, quia necessaria' non sunt hominesque eas res, quibus sine detrimento carere possunt, non amant nisi quam perfectissimas; vv. 347-384. Sosiis cf. Epist. I, 20, 2. transit vide ad Epist. I, 20, 13. nam neque] Duo adduntur exempla vitiorum, quae cum non committantur pravitate consilii, veniam debeant impetrare. fudit accommodatum verbum ad maculas, ut continuetur metaphora. cf. Sat. I, 6, 66 sqq. sariptor librarius] servus qui libros describit.... peccat idem] Cic. N. D. 1,12 Xenophon eadem fere peccat vulgo in eodem peccat. cessat] cf. Epist. II, 2, 14. Choerilus] vide ad Epist. II, 1, 232. dormitat Homerus] Quaesiverunt interpretes, quodnam Homeri vitium Horatius reprehendere videatur. Tu autem noli quaerere, sed vide me

3

cum Homerum propositum tanquam
exemplar perfecti poetae, qui merito
veniam accipiat, si interdum somno
aliquo obripiatur. Quintil.. X, 1, 24p
„Neque id statim legenti persuasum
sit, omnia quae magni auctores di
xerint, utique esse perfecta. Nam et
labuntur aliquando et oneri cedunt
et indulgent ingeniorum suorum / vo-
luptati; nec semper intendunt · anil
mum et nonnunquam fatigantur, eum
Ciceroni dormitare interim Demosthe
nes, Horatio vero etiam Homerus ipse
videatur." pictural ef. Cic. Tusc.
V, 39, 114. Plutarch. de glor. Athen:
p. 346. F.: «Ὁ Σιμωνίδης τὴν μὲν
ζωγραφίαν ποίησιν σιωπώσαν προς-
ηγόρευεν, τὴν δὲ ποίησιν ζωγρα
qíav kalovoav;" quamquam recte
notatum est, in eo similibusque locis
internam quasi naturam carminum et
tabularum spectari, Horatium vero de
externa utriusque artis similitudine
loqui et docere, diversa utriusque
artis opera diverso etiam modo. › dis
iudicari oportere.
abstes] " άπαξ