Imágenes de páginas
PDF
EPUB

10

Custodes Numidae deos,

Qui nunc Hesperia sospes ab ultima
5 Caris multa sodalibus,

Nulli plura tamen dividit oscula
Quam dulci Lamiae, memor

Actae non alio rege puertiae

Mutataeque simul togæe.

Cressa ne careat pulchra dies nota,
Neu promptae modus amphorae,

Neu morem in Salium sit requies pedum,
Neu multi Damalis meri

Bassum Threïcia vincat amystide,

15 Neu desint epulis rosae

Neu vivax apium neu breve lilium.
Omnes in Damalin putres

Plotii nomen reperitur in scholiis antiquis, quamquam libri fluctuant inter Plotium et Pomponium. Scriptum fortasse carmen est a. 730, siquidem cum Augusto, non ante Augustum, Numida ex Hispanico bello rediit. De Aelio Lamia vide ad Carm. I, 26; Damalis libertinae nomen. Similis argumenti est Carm. II, 7; simile etiam Carm. III, 14 de reverso Augusto; in hoc tamen diversus color, maior licentia, effrenatius gaudium.

V. 2. placare] Dii etiam si non sunt irati placantur, nimirum ne irascantur, si non persolvantur sacrificia debita. Carm. III, 23, 3. Sat. II, 3,206. Epist. I, 16, 58. A. P. 210. Hesperia] vide ad Carm. II, 1,

32.

non alio rege] Quid hoc sit, videbis ex Epist. I, 1, 59. puertiae] De syncope vide ad Carm. II, 2,2. mutat sim. togae] Cum essent aequales, eodem tempore togam virilem sumpserunt. Iam quo anno aetatis praetextam deposuerint pueri, id ita investigari nequit, ut certus et idem omnibus annus fuisse videatur; quamquam si quis annum decimum quintum absolvisset, is satis maturus plerumque videbatur. Cressa nota i. e. alba, quia creta ex Cimolo, parva insula prope Cretam sita, Romam advehebatur. Solebant Thraces, et fortasse etiam Graeci

[ocr errors]

et Romani, laetos dies albis, tristes
nigris calculis notare; inde dicitur
dies candidiore nota, meliore lapillo,
candidissimo calculo, lactea gemma,
similia. promptae amphorae] Carm.
III, 21, 8. I, 37, 5. morem in Sa-
lium] Salii Martis sacerdotes certis
anni temporibus cum tripudiis et sol-
lennibus saltibus carmina cantabant.
cf. IV, 1, 28. Tibure etiam Salii erant
Herculis sacerdotes. cf. Virg. Aen.
VIII, 285. Salium adiectivum esse
videtur, non genit. plur. pro Salio-
rum; nominantur enim Saliae etiam
virgines. multi Damalis meri] Ex
eiusmodi locis intelligitur, quam late
patuerit genitivi, quem qualitatis
grammatici vocant, apud Romanos
usus, neque apud poetas solum sed
etiam apud Ciceronem ad Fam. IX,
26:,,homo non multi cibi sed multi
loci." Ovid. Met. XIV, 252. Bas-
sum] Quis fuerit Bassus nescimus;
natura autem loci fert, ut eum in
talibus compotationibus, modestum
fuisse credamus et abstinentem. Nam
hoc dicit Horatius: bibacissima Da-
malis ne vincat hodie Bassum i. e.
Bassus alias temperantissimus hodie
communi laetitia motus plurimum bi-
bat. amystide] ἄμυστις, συνεχής
πόσις, ἀπὸ τοῦ ἀμυστὶ πίνειν. Thra-
ces autem homines vinolenti. cf.
Carm. I, 27, 2.
rosae] vide ad

[ocr errors]

Deponent oculos, nec Damalis novo Divelletur adultero

20 Lascivis hederis ambitiosior.

Carmen XXXVII.

Nunc est bibendum, nunc pede libero
Pulsanda tellus, nunc Saliaribus
Ornare pulvinar deorum

Tempus erat dapibus, sodales.

s Antehac nefas depromere Caecubum

[ocr errors]

Carm. II, 3, 13. In insequentibus autem vivax et breve adiectiva nihil volunt aliud nisi ut grata quaedam florum oppositio efficiatur. -putres] molles. deponent] in illa intuenda immobiles manebunt. Unde sumptum sit vocabulum, videbis ex loco Ciceronis, de off. III, 25, 6. 7. bitiosior] Epod. 15, 5; vocabulum h. 1. primam amplectendi significationem retinuit.

Carmen XXXVII.

-

am

[blocks in formation]

festissima Romano nomini adversaria mortem sibi ipsa consciverit, exitium ac perniciem minata imperio Romano, Caesaris tamen armis et fortuna devicta (stroph. 2. 3. 4). Quae quain magna fuerit quamque timenda, morte etiam comprobavit (str, 6. 7. 8). Ex quo vides, duplicem esse laetitiae de Cleopatrae morte causam, alteram in odio positam quo illa in Romanos fuerit accensa, alteram in magnitudine animi, quo nisi a maiore esset victa, satisfacere ea potuisset odio. Sic ultro efficitur Cleopatrae et Octaviani comparatio duabus imaginibus in medio carmine (str. 5. nam prima stropha ab hac partitione separanda est) collocatis. Propter negligentiam caesurae v. 5. 14 et synaloephen v. 5 inter prima carmina hoc referendum esse non pauci putant. Ego non consentio, quamquam alia etiam insunt quae laudem non mereantur; vide supra p. 6. Cfr. Epod. 9.

V. 1. bibendum] Potatio et saltatio referendae sunt ad privatam laetitiam, reliqua ad publicam. Ad supplicationes et lectisternia sodales evocare non potuit privatus homo; quare non scripsit tempus est, sed tempus erat, quibus verbis poeta publicam laetitiam comprobat. Saliaribus] Saliorum dapes per sacros dies lautae esse solebant, inde etiam quae aliae opiparae erant Saliares appellabantur. Similiter Carm. II, 14, 28. — Caecubum] generosum vinum; ager

[ocr errors]

1

Cellis avitis, dum Capitolio

Regina dementes ruinas
Funus et imperio parabat

Contaminato cum grege turpium 10 Morbo virorum, quidlibet impotens Sperare fortunaque dulci

Ebria; sed minuit furorem

Vix una sospes navis ab ignibus, Mentemque lymphatam Mareotico 15 Redegit in veros timores

20

Caesar ab Italia volantem

Remis adurgens, accipiter velut
Molles columbas aut leporem citus
Venator in campis nivalis

Haemoniae, daret ut catenis

Fatale monstrum; quae generosius
Perire quaerens nec muliebriter
Expavit ensem nec latentes

Classe cita reparavit oras;

est in Latio prope Fundos ad viam Appiam. dementes ruinas] Enallage adiectivi neque ea improbanda, nam quae parantur ruinae a demente muliere, dementes poetica ratione appellantur. funus et] vide ad Carm. I, 2, 9. contaminato cum grege] turba hominum impurorum, foedorum. Audacius dicta sunt haec et obscurius turpium morbo virorum; morbus est ipsa insana libido, qua animus simul et corpus corrumpitur et deformatur. Quare magna inest acerbitas in nomine virorum, cuius omnis vis ac dignitas epithetorum pravitate (turp. morb.) tollitur. impotens] impotens est qui libidine et cupiditate captus sibi ipse temperare nequit. fortuna dulci] vide ad Carm. I, 16, 23.

V. 13. furorem] intemperantiam et arrogantiam, qua quidlibet sperare ausa erat. lymphatam Mareotico] Iterum obscurior locus. Lymphatus enim est vνμóηлтos, cui a nymphis vel a quocunque deo su

bitus terror iniectus est. Quare apertum est, indicari subitam Cleopatrae ex pugna Actiaca fugam, in quam vano quodam pavore coniecta Antonio relicto Aegyptum petiit. Mareotico vino, quod dulce fuit et odoriferum, luxuriosae Antonii et Cleopatrae compotationes significantur, quas ebrietas sequitur et,,furiales somni et inquies nocturna❝ ut Plinius dicit H. N. XIV, 22. Vino igitur illa in vanum timorem homines coniiciendi vis tribuitur. ab Italia volantem] Id enim speraverat insana mulier, fore ut cum Antonio victore victam etiam Italiam suo arbitrio subiiceret. - accipiter velut] Hom. II. XXI, 139. Haemoniae] ab Haemone, antiquo rege, Thessali patre, Thessalia sic nominata. Ornandi causa certam terram et tabulam `quasi proponit.

[ocr errors]

V. 21. fatale monstrum, quae] Monstrum appellatur Cleopatra, ut apud Lucan. X, 59: „Dedecus Aegypti, Latii feralis Erinnys." De relativo pronomine vide Zumpt. gr. lat. §.368.

25 Ausa et iacentem visere regiam Vultu sereno, fortis et asperas Tractare serpentes, ut atrum

Corpore combiberet venenum,

Deliberata morte ferocior,

30 Saevis Liburnis scilicet invidens Privata deduci superbo

Non humilis mulier triumpho.

Carmen XXXVIII.

Persicos odi, puer, apparatus,
Displicent nexae philyra coronae;

ensem] Plut. Anton. 79: „,ɛαoαuévn τὸν Προκλήϊον ὥρμησε μὲν αὐτὴν πατάξαι· προςδραμὼν δὲ ταχὺ αὐTηv Exwlvoεv." Sententia ipsa perspicua est; nam „Cleopatra, inquit, generosam mortem servituti ac dedecori praeferens neque ignavia, qua mulieres esse solent, quominus manum sibi inferret prohibita est, neque in remotas regiones fugiens vitam servare studuit et regnum. Etenim latentes orae sunt remotae, et reparare oras quid aliud esse potest nisi hoc quod Orellius vidit? „Alias sibi parare et assequi studuit regiones pro illis, quas amittendas Caesarique relinquendas esse videbat, i. e. pro Aegypto. Nihil igitur opus est coniecturis: penetravit, peraravit, remeavit, recreavit. Post oras non potest poni punctum, absolutae sententiae signum; nam quae insequuntur ausa et fortis gravem efficiunt antithesin. Per participia et adiectiva participiorum ratione collocata ad finem continuatur oratio.

asperas] quae bene non tractantur, quas tractare periculosum est. cf. Carm. I, 23, 9. III, 2, 10. Li

burnis] Liburnae, parva et velocia navigia. cf. Epod. 1, 1. privata deduci] Nominativus cum infin. ad graecum morem positus est, ubi u ́trumque verbum incidens et deduci in eadem persona coniunguntur. Di

citur autem Cleopatra saepe dixisse: οὐ θριαμβεύσομαι. — privata] regia dignitate amissa.

Carmen XXXVIII.

Ex quo

Ut totum genus lyricum sic habitum carminum a Graecis haud raro adoptavit Horatius; inde huius carminis forma. Nam frequenter lyrici graeci pocillatores etiam alloquebantur, quibus quid sentirent quidve vellent exprimerent. genere Anacreontica sunt in Mehlhornii anthologia lyrica tertium p. 52. octavum p. 54: „Þég' vdwe, yée' οἶνον, ὦ παῖ, Φέρε δ' ἀνθεμεῦντας ἥμιν Στεφάνους· ἔνεικον, ὡς μὴ Ilgos "Egwrα пuxtalisw.“ Caput autem huius carminis hoc est: ad hilaritatem non opus esse magno apparatu, in conviviis quoque simplicitatem se praeferre splendori. De tempore quo videatur carmen scriptum esse nihil potest investigari, nisi quod sera rosa clare indicatur posterior pars aestatis, qua rosae florere iam desinunt.

[blocks in formation]

Mitte sectari, rosa quo locorum
Sera moretur.

5 Simplici myrto nihil allabores
Sedulus curo: neque te ministrum
Dedecet myrtus neque me sub arta
Vite bibentem.

ac lignum (tiliae arboris) tenues tunicae multiplici membranula, e quibus vincula tiliae vocantur, tenuissimae earum philyrae, coronarum lemniscis celebres." De his Becker Gall. T. II. p. 216: „An Denkmälern findet man häufig Kränze, wo Blatt über Blatt liegt oder Rose an Rose sitzt, und es ist wohl möglich, dass an solchen die Blätter oder Rosen auf ein Band oder einen Streifen Bast, philyra, geheftet waren sie würden dann mit Recht sutiles heissen." Ovid. Fast. V, 335 sqq. :,,Tem

pora sutilibus cinguntur tota coronis Et latet iniecta splendida mensa rosa: Ebrius incinctis philyra conviva capillis Saltat." allabores] vide ad Carm. I, 5, 8. sedulus] coniungendum hoc cum allabores. Ceterum Bentleius e coniect. sedulus cura, ut cura sit imperativus; alii ex uno cod. curae, ut sit pro in cura s. sedulo curans; sed nihil mutandum est in codicum tantum non omnium lectione. ministrum] nam pocillatores quoque sertis redimebantur. arta vite] umbrosa, densa.

Horatius ed. Dillenburger ed. II.

« AnteriorContinuar »