(Aulus Persius Flakkus, aus Hetrurien gebürtig, lebte um die Mitte des ersten Jahrhunderts nach Chrifti Gez burt, und erwarb sich durch die sechs Satiren, die noch von ihm vorhanden sind, und deren er nicht mehrere geschrieben zu haben scheint, schon bei seinem Leben großen Ruhm. Auch sie sind voll Ernstes und Eifers wider Sittenverderbnig und Laster; und ihr Ton ift, im Gauzen, noch stärker, anhaltender und eindringlicher, als der Juvenalische; aur findet sich in seiner Schreibart åhuliche Dunkelheit, und aus "ähnlichen Gründen. Die nachstehende Satire von diesem Dichter hat unverkennbare Schönheiten; und ihre ganze Wendung, gleich ihr Anfang, verräth den Unwillen, wovon seine Brust wider die üppige Weichlichkeit eines verwöhnten, entkräfteten und tragen Zärtlings eingenommen war.
nåhere Zergliederung dieser Satire f, in Ramlers Batteurį Th. III. S. 120 ff.).
Nempe haec affidue? Iam clarum mane feneftras Intrat, et anguftas extendit lumine rimas. Stertimus, indomitum quod defpumare Falernum Sufficiat, quinta dum linea tangitur umbra. En quid agis? ficcas infana canicula meffes Iamdudum coquit, et patula pecus omne fub ulmo eft,
Unus ait comitum. Verumne? itane? ocyus adfit Huc aliquis! nemon'? turgescit vitrea bilis: Findor ut Arcadiae pecuaria rudere credas. Iam liber, et bicolor pofitis membrana capillis, Inque manus chartae, nodofaque venit arundo. Tunc querimur, craffus calamo quod pendeat hu-
Nigra quod infufa vanefcat fepia lympha; Dilutas querimur geminet quod fiftula guttas. O mifer, inque dies ultra mifer! huccine rerum Venimus? aut cur non potius teneroque columbo, Et fimilis regum pueris, pappare minutum
Perfius. Pofcis, et iratus mammae lallare recuías? An tali ftudeam calamo? cui verba? quid iftas Succinis ambages? tibi luditur: effluis amens. Contemnêre: fonat vitium percuffa, maligne Refpondet viridi non cocta fidelia limo.
Udum et molle lutum es; nunc, nuric, properan- dus, et acri
Fingendus fine fine so. Sed rure paterno Eft tibi far modicum, purum, et fine labe falinum. Quid metuas? cultrixque foci fecura patella eft: Hoc fatis an deceat pulmonem rumpere ventis, Stemmate quod Tusco ramum millefime ducis, Cenforemue tuum vel quod trabeate falutas? Ad populum phaleras: ego te intus, et in cute novi,
Non pudet ad morem discineti vivere Nattae? Sed ftupet hic vitio, et fibris increvit opimum Pingue caret culpa: nefcit quid perdat: et alto Demerfus, fumma rurfus non bullit in unda.
Magne pater divûm! faevos punire tyrannos Haud alia ratione velis, cum dira libido, Moverit ingenium ferventi tincta veneno: Virtutem videant, intabefcantque relicta! Anne magis Siculi gemuerunt aera iuvenci, Et magis auratis pendens laquearibus enfis Purpureas fubter cervices terruit, Imus, Imus praecipites! quam fi fibi dicat et intus Palleat infelix, quod proxima nefciat uxor? Saepe oculos, memini, tingebam parvus olivo, Grandia fi nollem morituro verba Catoni Dicere, non fano multum laudanda magiftro, Quae pater adductis fudans audiret amicis.
Jure etenim id fummum: quid dexter fenio ferret, Scire erat in voto: damnofa canicula quantum Raderet, anguftae collo non fallier orcae: Neu quis callidior buxum torquere flagello.
Haud tibi inexpertum curvos deprendere mo
Quaeque docet fapiens braccatis inlita Medis
Porticus, infomnis quibus et detonfa iuuentus Invigilat filiquis, et grandi pafta polenta, Et tibi quae Samios deduxit litera ramos, Surgentem dextro monftravit limite callem. Stertis adhuc laxumque caput compage foluta Ofcitat hefternum diffutis undique malis.
Eft aliquid quo tendis, et in quod dirigis arcum? An paffim fequeris corvos, teftaque, lutoque, Securus quo pes ferat, atque ex tempore vivis?
Helleborum fruftra, cum iam cutis aegra tu- mebit,
Pofcentes videas: venienti occurrite morbo. Et quid opus Cratero magnos promittere montes? Difcite, & miferi, et cauffas cognofcite rerum, Quid fumus, et quidnam victuri gignimur, ordo Quis datus, aut metae qua mollis flexus, et unde: Quis modus argento, quid fas optare, quid afper Utile nummus habet: patriae, carisque propinquis Quantum elargiri deceat: quem te Deus effe Iuffit, et humana qua parte locatus es in re. Difce: nec invideas, quod multa fidelia putet In locuplete penu, defenfis pinguibus Umbris. Et piper, et pernae Marfi monumenta clientis : Maenaque quod prima nondum defecerit orca.
Hic aliquis de gente hircofa Centurionum Dicat: quod fapio fatis eft mihi: non ego curo Effe, quod Arcefilas, aerumnofique Solones, Obftipo capite, et figentes lumine terram, Murmura cum fecum, et rabiofa filentia rodunt, Atque exporrecto trutinantur verba labello, Aegroti veteris meditantes fomnia, gigni De nihilo nihil, in nihilum nil poffe reverti, Hoc eft, quod palles: cur quis non prandeat, hoceft, His populus ridet, multumque torofa iuuentus Ingeminat tremulos nafo crifpante cachinnos.
Infpice: nefcio quid trepidat mihi pectus, et ae- gris
Faucibus exfuperat graves halitus, infpice, fodes,
Perfius. Qui dicit medico, iuffus requiefcere, poftquan Tertia compofitas vidit nox currere venas, De maiore domo modice fitiente lagena Lenia loturo fibi Surrentina rogavit.
Heus bone, tu palles. Nihil eft. Videas tamen iftud, Quicquid id eft: furgit tacite tibi lutca pellis.
At tu deterius palles: ne fis mihi tutor:
Iam pridem hunc fepeli: tu reftas. Perge, tacebo Turgidus hic epulis, atque albo ventre, lavatur. Gutture fulfureas lente exhalante Mephites. Sed tremor inter vina fubit, calidumque trientem Excutit e manibus: dentes crepuere retecti. Uneta cadunt laxis tunc pulmentaria labris. Hinc tuba, candelae: tandemque beatulus alto Compofitus lecto craffisque lutatus amomis, In portam rigidos calces extendit: at illum Hefterni capite induto fubiere Quirites.
Tange mifer venas, et pone in pectore dextram, Nil calet hic. fummosque pedes attinge, manusque, Non frigent. Vifa eft fi forte pecunia, five Candida vicini fubrifit molle puella,
Cor tibi rite falit. Pofitum eft algente catino Durum olus, et populi cribro decuffa farina. Tentemus fauces: tenero latet ulcus in ore Putre, quod haud deceat plebeia radere beta. Alges, cum excuffit membris timor albus ariftas: Nunc face fuppofita fervefcit fanguis, et ira Scintillant oculi: dicisque, facisque, quod ipfe Non fani effe hominis, non fanus iuret Oreftes.
(Es giebt deritaliänischen Satirendichter eine zahlreiche Menge, aus welcher hier nur einige der vorzüglichsten ausgehoben sind. Von ihnen und den meisten übrigen giebt Hr. Prof. Flögel in seiner Geschichte der komischen Literatur, B. II.S.55f. umständlichere Nachricht. Ludovico Ariosto,geb. 1474, gestorben 1533, erlangte zwar den größten Ruhm als epischer Dichter; aber auch seine sieben Satiren, in horas zischer Manier geschrieben, erhielten bei seiner Nation klaffisches Ausehen, und sind auch als charakteristische Gemäht De des Lebens und der Denkungsart dieses großen, äußerst phantasiereichen Dichters, sehr zu schäßen. Ueber ihren Ins halt kann man Hrn. Jagemann's Fortsetzung oder dritten Band der Nieinhardischen Versuche über die italianischen Dichter, S. 113 ff. der Ausgabe in klein 8. nachsehen. In der folgenden, welche die siebente ift, lehnt er das Ancrbies ten seines Freundes, Buonaventura Pistofilo, Sekretårs des Herzogs von Ferrara, von sich ab, der ihm die Stelle eines Gesandten an den Papk Klemens VI. verschaffen wollte.)
Piftofilo, tu fcrivi, che, se appresso
Papa Clemente ambafciator del Duca Per un anno o per dui voglio effer meffo, Ch'io ten avvifi; acciò che tu conduca La pratica; e proporre anco non refti Qualche viva cagion che mi vi induca: Che lungamente io fia ftato di questi Medici amico, e converfar con loro Con gran domeftichezza mi vedefti, Quand' eran fuor ufciti, e quando foro Rimeffi in cafa, e quando in fulle roffe Scarpe Leone ebbe la croce d'oro. Che, oltre che a propofito affai fosse Del Duca, iftimi che tirare a mio Utile e onor potreì gran pofte e groffe: Che più da un fiume grande, che da un rio
« AnteriorContinuar » |