cum segetes occat tibi mox frumenta daturus, te dominum sentit. das nummos, accipis uuam, pullos, oua, cadum temeti: nempe modo isto paulatim mercaris agrum, fortasse trecentis 165 aut etiam supra nummorum milibus emptum. quid refert, uiuas numerato nuper an olim? emptor Aricini quoniam Veientis et arui emptum cenat holus, quamuis aliter putat, emptis sub noctem gelidam lignis calefactat aenum,

170

sed uocat usque suom, qua populus adsita certis
limitibus uicina refugit iurgia: tamquam

sit proprium quicquam, puncto quod mobilis horae
nunc prece, nunc pretio, nunc ui, nunc morte suprema
permutet dominos et cedat in altera iura.

161 cf. Sen. de uita beata 17, 2: cur arbores nihil praeter umbram daturae conseruntur? || Ou. fast. V 271 sq.: uolucres ego mella daturas ad uiolam et cytisos et thyma cana uoco 165 S: Prud. dittoch. 19: milibus emptum Iuu. 5, 60: milibus emptus Mart. XII 66, 1: 'milibus empta' in clausula; cf. Iuu. 4, 15 170 sq. qua– iurgia' T: Seruius ad Aen. VI 603 et glossar. Mai VIII 54 || populus-iurgia' T: glossar. Mai VIII 436 || 'et populus-limitibus' T: glossar. Mai VIII 522 || 'qua populus adsita sürgit' T: Agroecius VII p. 125 Keil 171 refugit iurgia] cf. Ennius trag. p. 18 R.2: quae. . refugiat 172-177 'non proprium-horrea' T: floril. Nostr. 173 S: Ou. fast. II 806: nec prece nec pretio nec mouet ille minis || carm, epigr. nr. 1276 u. 4 Buech.: et pretio obtinuit, quod prece non ualuit; cf. Wölfflin, Münch. Sitzungsber. 1881, II p. 77 sq. || Silius It. V 416 morte suprema

161 daturus EMRogl2mv schol. a

daturas F daturas d'λ'vπ ( ) 162 sentis 21 aut pr. sentet R1 sentit cett. 164 merearis E a. ras. et corr. terrentis g 165 numorum d'

163 isto] iste R1

assita m v glossar. Mai adsita cett. cons. Pph. 171 Liminibus λ refigit v cum fet w I a1. m. refugit cett. Seruius glossar. Mai duobus locis uirga E1 tanquam Eg m v

172 quitquam g

quicquam cett.

iurgia]

orę E1

a

173 pcio (precio) Evg v 174 Pmut& E1 Permutet R Permut& d Permutat flor, Nostr. Permittet o domos E1 aut pr. cedet F2 caedet l cędat cedat cett. cedit flor. Nostr.

sic quia perpetuos nulli datur usus et heres
heredem alterius uelut unda superuenit undam,
quid uici prosunt aut horrea? quidue Calabris
saltibus adiecti Lucani, si metit Orcus
grandia cum paruis, non exorabilis auro?
gemmas, marmor, ebur, Tyrrhena sigilla, tabellas,
argentum, uestes Gaetulo murice tinctas
sunt qui non habeant, est qui non curat habere.
cur alter fratrum cessare et ludere et ungui
praeferat Herodis palmetis pinguibus, alter
diues et inportunus ad umbram lucis ab ortu
siluestrem flammis et ferro mitiget agrum,
scit Genius, natale comes qui temperat astrum,
naturae deus humanae, mortalis in unum

quodque caput, uoltu mutabilis, albus et ater.

175

180

185

175 sq. S: Ou. met. XV 181 sqq.: sed ut unda impellitur unda urgeturque eadem ueniens urgetque priorem, tempora sic fugiunt pariter pariterque secuntur | cf. Lucret. III 969 (983): uitaque mancipio nulli datur, omnibus usu 178-186 'si metit-agrum' T: floril. Nostr. 181 S: Ou. fast. II 319: tunicas Gaetulo murice tinctas || Claud. in Rufin. I 384 sq.: nec murice tinctis velleribus || cf. Cypr. exod. 1091. Venant. Fort. VIII 6, 9 184 T: Priscian. instit. VI 11, 61 185 S: Ou. met. XV 619: ad finem lucis ab ortu || trist. V 8, 25: ad finem solis ab ortu 186 S: Aetna 269: torquentur flamma terrae ferroque domantur; cf. Wölfflin 1. 1. p. 55 sq. 57; Archiv III p. 447 187 sqq. S: Persius 6, 18-24: discrepet his alius. geminos, horoscope, uaro producis genio: solis natalibus est qui tinguat holus siccum muria uafer in calice empta, ipse sacrum inrorans patina piper; hic bona dente grandia magnanimus peragit puer. utar ego, utar (cf. u. 190), nec rhombos ideo libertis ponere lautus, nec tenuis sollers turdarum nosse salinas 187 S: Optat. Porf. 24 (9), 13: natalibus astris || carm. de prouid. diu. 626: natalia sidera Pers. 5, 51: 'temperat astrum' in clausula 189 'albus et ater' T: floril. Cusanum S: Apuleius de magia c. 16, 427: nuper usque, albus an ater esses, ignoraui; cf. Wölfflin l. 1. p. 47. EFMRS (8 d) λ′ (2 l) v ñ o g m v 175 Sic gm a. ras. cum Paris.p Sic E Sic M Si v Si FR Sлom corr. Рph. Porph. Sed v quia] qua di l1 Pph. nuli 2 heres d' 176 Herede//, lin. ab alt. m. E 180 Gemas M

Ω

=

r

sic

uelut R S tyrrhena E R g

uelut m

Pph.

δ' συ
tyrenа л 181 gaetulo M R Pph.
183 fratrum] frater d' cum G ludere
flor. Nostr. 184 Preferat ES' 'vom v
palmtis M1

б

177 psunt, P in ras., FM λ' νη tirrena

tyrrena

g&ulo E

getulo 8 getulo cett. R ungi o cum x ungui cett. Prefert flor. Nostr. polmetis E pr.

185 et om. E pr. λ inportunus EFR di λvom v Pph. flor. Nostr. 187 Sit M1 geni//us R gen' E

inportunus M importunus 82 л d g l

ła temperet v u. 188 post u. 189 exh. E pr. S'X' m cum G uultu cett. Pph. motabilis supplemento cod. y

189 Quod, R uoltu FMR alter d pr. (?) cum L et

E

190

195

utar et ex modico, quantum res poscet, aceruo tollam, nec metuam, quid de me iudicet heres, quod non plura datis inuenerit; et tamen idem scire uolam, quantum simplex hilarisque nepoti discrepet et quantum discordet parcus auaro.

distat enim, spargas tua prodigus, an neque sumptum inuitus facias neque plura parare labores,

ac potius, puer ut festis Quinquatribus olim,

exiguo gratoque fruaris tempore raptim.

pauperies inmunda domus procul absit: ego utrum 200 naue ferar magna an parua, ferar unus et idem. non agimur tumidis uelis Aquilone secundo: non tamen aduersis aetatem ducimus Austris, uiribus, ingenio, specie, uirtute, loco, re extremi primorum, extremis usque priores.

205

non es auarus: abi! quid? cetera iam simul isto eandem de duplici genio sententiam usurpauerant Euclides (Preller röm. Myth. p. 77) et Lucilius (lib. XVI) 190-196 T: flor. Nostr. 190 S: iam schol. I contulit Pers. 6, 22: utar ego, utar 193 S: Paulin. epigr. 51 (poet. christ. I p. 505): 'scire uolunt' in exordio hexam. 197 ac potius festis puer ut Quinquatribus' T: gloss. Mai class. auct. VIII 23 || idem class. auct. VIII 487: an potius puer festis Quinquatribus || cf. schol. Lucan. Berolin. I 254: instituerunt sacrificia Mineruae per quinque dies, quos Hor. uocat Quinquatria 198–213 T: flor. Nostrad. 199 S: Stat. silu. III 4, 33—35 : tu sordida tecta iugumque seruitii uulgare feres? procul absit: ego isti, quem meruit, formae dominum dabo || pauperies inmunda] S: Verg. Aen. VI 276: et turpis Egestas || Lucr. IIII 253: procul absit 205 S: Ter. ad. IIII 2, 25 (564) et Stat. Theb. VI 816 (809): abi! 207 S: Lucr. III 79: QEF MR S′ (8 d) 2′ (2 l) v л o g m v 190 et om. I ex om. σ e modico flor. Nostr. poscit o poscet cett. flor. Nostr. possit Pph. Porph. 191 Tolā 2 192 Quot & quod non] Quid E1 193 REDIT D; Q EF MRS' (8 d) ′ (21) v л оg mv uolo guolam cett. Porph.flor. Nostr. quamtum P quātū 2 195 Distant R1 Dist& Dista E1 tua om. E 196 fatias M nec flor. Nostr. 197 pocius Do gv festus quiquatrib¿ M1 E frugaris R pr. 199 immunda 2 imda g inmunda cett.

b

=

D

198 fruatis

domus

V

auersis & corr. aetate M1 astris E 204 extrem' usque E1

205 abi.

procul absit (asit g) DE F2 M R2 §2 λ2 aut corr. v л2 σg lm v procul omissis domus et absit F1 8' 21 aut рг. л1 domus procul, om. absit, R1 procul domus absit cod. y (coll. Trinit.) flor. Nostr. 200 Naue M magna an parua] parua an magna flor. Nostr. 202 aduersis 2 Pph. flor. Nostr. 203 loco, re] Iocore R1 colore FS'' л1 quid D in loco raso post auarus codices partim colon uel comma (ERλ[2?] v dg lm v cum a r), partim interrogationis signum ponunt (8 cum LScw I z), partim non distingunt (D F M R cum f); post abi interpungunt omnes codd., de quibus notauimus (D E F MR 8' λ [2?] ν g Im v cum L S a c f r w I z) ; post quid partim interpungunt (D EFR vdgm v cum Sa cfw I z), partim non (M8 cum L) ia cetera sił g caetera DF82 vo dlm cera Mi iam 2 Pph. Porph. num y flor. Nostr.

cum uitio fugere? caret tibi pectus inani
ambitione? caret mortis formidine et ira?
somnia, terrores magicos, miracula, sagas,
nocturnos lemures portentaque Thessala rides?
natalis grate numeras? ignoscis amicis?
lenior et melior fis accedente senecta?
quid te exempta iuuat spinis de pluribus una?
uiuere si recte nescis, decede peritis.
lusisti satis, edisti satis atque bibisti:

tempus abire tibi est, ne potum largius aequo
rideat et pulset lasciua decentius aetas.

210

215

210 'na

mortis formidine || Prosper de ingrat. 502: formidine mortis egeret (corruptior aetas) 208 T: gloss. Mai class. auct. VIII p. 519 talis-numeras' Í: Seruius ad ecl. 3, 76 S: Pers. 5, 109 sq.: es modicus uoti presso lare? dulcis amicis? iam nunc astringas, iam nunc (cf. art. poet. 43) granaria laxes 212 S: Pers. 2, 62: quid iuuat? 213 sq. S: Lucr. ÍII 959 (973) sq.: nunc aliena tua tamen aetate omnia mitte, aequo animoque agedum gnatis concede: necessest 214 sqq.: haec similitudo uitae et conuiuii primum inuenitur apud Lucretium III 936 (950): cur non ut plenus uitae conuiua recedis ? || ibid. 957 (971) sq. : necopinanti mors ad caput adstitit ante quam satur ac plenus possis discedere rerum 214 S: Hom. Od. XV 373: τῶν ἔφαγόν τ' ἔπιόν τε καὶ αἰδοίοισιν ἔδωκα || Plut. de fort. aut uirt. Alexandri II 3 p. 336 C de Sardanapalo: ȧлоθανόντος αὐτοῦ λιθίνην εἰκόνα κατασκευάσαντες ἐπέγραψαν· ἔσθιε, πῖνε, ἀφροδισίαζε || Plut. de aud. poet. 4 p. 75: τὰς ἡδονὰς δεῖ συλλέγειν τὸν σώφρονα . τὸ πιεῖν, τὸ φαγεῖν, τὸ τῆς ̓Αφροδίτης τυγχάνειν, τὰ δ ̓ ἄλλα лоооvýαs aлаvra zon zaleiv || huc et ad epist. I 10, 49 et carm. III 29, 43 respexit carminis marmori insculpti auctor apud Bonadium carm. ex antiqu. lapid. II p. 536: uixi, edi atque bibi, lucro merus atque popino: haec mihi quot curis uita peracta fuit! qui legis haec diuae bona uerba precare Vacunae, nunc saltem uacuo donet ut esse mihi 215 S: Stat. silu. II 2, 127 sqq.: dubium quem non in turbine rerum deprendet suprema dies, sed abire paratum ac plenum uita

=

Ω DEFMRS′ (8 d) 2′ (λ 1) v л o g m v 206 uicio DEλvog v fugere D FR1 8'1 l'лm a. ras. v flor. Nostr. fugerite EMR2 8'2 vy2 g mp.ras.

om.

σ

210 Natalis

ti fuge; rite o fuge rite caret pectus G() rites cal& superscr. tibi g in lacuna u. 207 om. 8′ pr. cum a1 bpr. 207 Ambicione Do gv 209 potentaque d'1 thesalla F thessalla λ a. ras. thersala E tessala v DR1 vл cum Sc Seruius Natales cett. Pph. flor. Nostr. () gratę d'1 numertis E1 aut pr. 211 sis EX' cum ß' accendente 8 y 212 exepta D1 exemptat 1 iuuit D uiuat d pr. v, om. v pr. iuuat E FM 8 Xo d corr. g m leuat R л cum b 1. Рph. () 213 nescis recte v recte nescis cett. Pph.flor. Nostr. decaede 2 215 tibiē M equo Rig 216 Redeat E1 aut pr. pulset] plaudat Pseudacr.() decentivS E decentus R1 decencius g licentius vл2 uar. decentius cett. Pph. etas y g post u. 216 in codd. D E F MR 8′ X′ v лm v cum ẞr secuntur serm. I 1 sqq.; in g secuntur quattuor folia uacua, deinde ab altera manu scripta_carmina; o Porph. finiunt. Q. HORATII FLACCI EPISTOLARVM.(EPLARV F) LIBER SECVNDVS. EXPLICIT, EFRS'λ FINIUNT LIBRI EPŁARUM QUINTI FLACCI·hORATII·v Q.HOR//// F. EPLARV LIB M1

Q. HORATI FLACCI

DE ARTE POETICA

LIBER

Humano capiti ceruicem pictor equinam
iungere si uelit et uarias inducere plumas
undique conlatis membris, ut turpiter atrum

DE ARTE POETICA.

1-9 S: Plat. Phaedr. p. 264 C: ållà tódɛ γε οἶμαί σε φάναι ἄν, δεῖν πάντα λόγον ὥσπερ ζῶον συνεστάναι σῶμά τι ἔχοντα αὐτὸν αὑτοῦ, ὥστε μήτε ἀκέφαλον εἶναι μήτε ἄπουν, ἀλλὰ μέσα τε ἔχειν καὶ ἄκρα πρέποντ ̓ ἀλλήλοις καὶ τῷ ὅλῳ γεγραμμένα 1-4 T: Quintilian. instit. VIII 3, 60: id enim tale monstrum, quale Horatius in prima parte libri de arte poetica fingit: 'humano capiti-uelit' et cetera ex diuersis naturis subiciat 1sq.T: Symmachus epist. I 4 Seeck: haud ita Flaccus tuus praecepit in illis poeticae artis edictis, quorum hoc memini esse principium: ne humano capiti ceruix equina iungatur || Boeth. comment. in isag. Porph. ed. I lib. I c. 10 p. 25, 16 sqq. Brandt: ut ille Horatii uersus est: humano-uelit S: Origenes hom. in exod. 8, 3 p. 222, 8 sqq.: uerbi gratia, ut si qui humanis membris caput canis aut arietis formet uel rursum in uno hominis habitu duas facies fingat aut humano pectori postremas partes equi aut piscis adiungat || Prudentius contr. Symmach. II 59 sq.: desine terga hominis plumis obducere; frustra fertur auis mulier magnusque eadem dea uultur

A. P. Q=BC F MR Ty S′ (8 z) λ′ (λ l) v л ο muv Q. HORATII FLACCI DE ARTE POETICA INCP ? POETICA ORATII INCIP B fol. 182 v · L.FLACCI HORATII LIBER CARMINU.IIII. || EXPLICIT INCIPIT DE ARTE POETICA C QVINTI (Q. y z ß, om. 8) HORATII (ORATII RB) FLACCI CARMINỸ LIBER IIII EXPLICIT || INCIPIT DE ARTE POETICA RS' o cum ẞ INCIPIT EIVSDEM LIBER (om. 2 4) DE ARTE POETICA (add. LIBER y) λ'y u cons.r QVINTI HORATII FLACCI CARMEN SECVLARE EXPLICIT INCIPIT DE ARTE

POETICA M INCIPIT LIBER DE ARTE POE||TICA · QUE DICIỈ

POETRIA m POETICUS LIBER o INCIPIT LIBER HORATII FLACCI DE ARTE POETICA v inscr. om. Tv Quoscumque nouimus codices praeter M et Zulichemianum hunc librum post carmina exhibent. in л post quartum carminum librum legimus: INCIPIT QUINTUS (QUIN in ras.) DE ARTE POETRIAE; in M et Zulichemiano artem poeticam post carmen saeculare inuenimus; post epistulas primus locauit H. Stephanus 1 Humano d capiti] pectori B pr. pectore qnā B u. 2 om. B 2 induere R1 3 conlatis B CFRTSλ pr. aut 1 collatis My λ corr.1 aut 2 r l mu Pseudacr. collatis o collectis vy menbris M T λ mu v mēbris Bz uttpit

8 turpit R