Imágenes de páginas
PDF
EPUB

gentium migrationem, quorum prius non ante transiliant, quam omines Asia, Africæ et Europæ regiones, historiæ memorabiles, perlustraverint."

2. Corpus Historicorum Latinorum, Cura et Studio Dr. Frider, Ernest, RUHKOPF, Bilefeldensis Gymnasii Directoris, et Dr. Joach. Diteric. Godofr. Seebode, Hildesiensis Gymnasii Rectoris. Tomus quintus, Velleium Paterculum continens, Hanoveræ, Sumtibus Fratrum Hahn, 1815.

C. Velleii Paterculi Historiæ Romanæ Libri duo. Textu recognito, insigniori Varietate Lectionum, Indicibusque adjectis, edidit Arminius Heimartus Cludius, S. S. Theologia Doctor, Hildesiensis Superintendens. Adjectæ sunt Dav. Ruhnkenii Notæ integræ.

This edition of Paterculus is prepared with great care and accuracy. The paper and typography are far superior to those of continental publications im general, and would be creditable even to an English press. It forms the 5th volume of a series of the Latin historians edited uniformly with the author before us, under the superintendence of the two scholars above mentioned. We extract from the Preface the following judicious observations on the accentuation of Latin words, in which respect the editors have adopted a method unusual in German publications, but undoubtedly contributing greatly to perspicuity. Bola

"Quod autem ad voces attinet, quæ iisdem literis hodie in impressis poni solent, licet diverso sensu adhibeantur, nec omnes prorsus eodem modo pronuntiandæ sunt; (nam aliquid interest inter hoc et hoc, hic et hic (heic), tantum et tantùm, satis et satis, super et supèr, solum et solùm, modo et modò:) quidni servemus in adolescentium commoda, quâ nos præiverunt via antesignani illi antiqui, Scaligeri, Lipsius, Vossii? Voces quidem utique serviant auribus, literæ verò etiam oculis. Quidni? Si in impresso legit adolescens cum: quî sciat, utrum sit quum, an cum-tum, an verò præpositio cum? quæ tamen literis ita discerni possunt, ut, quo sensu hîc occurrant, nulla sit mora, sed primo intuitu appareat: cf. Quintil. 1, 7. Nolten, in lex. antibarb. parte orthogr. v. cum. Item si legitur una, quid est? nominativusne, an ablativus, an adverbium? Atqui distingui potest una, unâ, et unà. Idem tamen sonant, ais: idem etiam Germanorum seyn et sein, aliæque voces, in quibus tamen oculis id damus, ut sensu diversa, quantum quidem fieri potest, literis distinguamus, rectè arbitrantes, scripturam servire proximè oculis. Quæ igitur sit causa, cur nolimus accentu sive signo aliqua distinguere ablativi prima declinationis a longam a brevi nomi

pativi, cictoria a victoriâ; abl. hoc, qui, a nominativo hoc, qui; adverbia, pòst (postea), antè (antea), circà, supèr; a præpositionibus post, ante, circa, super; adverbium licet (quamvis, etsi) a verbo licet (concessum est); adverbium satìs a substantivo sutis, adverbium tantum ab adjectivo tantum quantum, adverbium modò ab ablativo substantivi modo, adverbium quòd (quia, quoniam) a neutro relativi quod, adverbium eò (ideo, et in eum locum) a verbo eo et ablativo pronominis, adverbium quàm ab accusativo relativi quam, adverbium meritò ab ablativo substantivi et participii merito, tertiam personam pluralis perfecti ab infinitivo, ut tribuêre a tribuere? Quid? si Tacitus dicit, “Germania satis ferax:" quis sensus se offert? Germany sufficiently fruitful, aut, Germany fruitful in corn? Dubitabis. Sed exempla potius ex Velleio nostro petamus. Si legit ado lescens, ut in impressis est, 1, (2.) 11, 2. cum commeatu petito : qui (quî?) scit, utrum quum intelligendum sit, an præpositio cum? 1, 12, 7. ante invisum, utrum ante sit præpositio, an adverbium temporis? 2, 122, 3. continua triennii militia, utrum cont, mil. nominativus sit an ablativus ? 2,80, 2. circa porticus: utrum circa sit præpositio, an adverbium? item 2, 82, 4. cum ante novum se Liberum patrem appellari jussisset: utrum ante sit præpositio, an adverbium? item 2, 114, 4. juventutem paullo ante servitutem minatam Italia: utrum intelligendum paulo antea, an ante servitutem? 2, 89, 6. scriptor impensurus operam in id solum opus, utrum solum sit substantivum, an adjectivum, an adverbium? 2, 88, 9. non minus Agrippa Casari carus, utrum Agrippa: sit nominativus, an ablativus ? 2, 87, 2. fuit et fortuna et clementia Casaris dignum quod, de quo idem valet.

"Quid causæ est, cur nolimus Græca edi sine accentibus? quia persuasum habemus, utiles esse accentus non ad justiorem pronuntiationem solùm, sed etiam ad faciliùs inveniendum anei» pitibus in locis sensum. Quin etiam in Latinis hoc damus discipulorum imbecillitati, ut iis in locis, in quibus distinctionis des fectus eos impeditet, distinctiones ponamus? Accentus adeo non ubique, ut in Græcis, ponendi erunt, sed tantùm ubi opus esse videtur; quo neque impensæ librarii augentur, neque elegantiæ textus nocetur.”

[ocr errors]

With respect to the MSS. of Paterculus, the editors remark": “nonnisi unus, quantum quidem huc usque constat, Velleii cadex repertus est; nam neque Mediolanensis ille codex, cujus nancis cendi spem Georgius Merula Rhenano excitaverat, neque is, quem Labbeus in Bibliothecâ novâ Manuscriptorum in bibliothecâ quâdam, libro primo integro, inventum tradit, usquam apparuit et cum eruditis communicatus est." This single MS.

was accidentally discovered in the year 1515, by Beatus Rhena nus, in the library of a Benedictine monastery in Upper Alsace, who employed a friend to transcribe it; who, as the editors ine form us, "officii sui partes non minus festinanter, quam segni ter implevit." It appears to be no longer in existence, since the exertions of Ruhnken, assisted by his friends, failed in discover ing any traces of it; so that the Editio princeps (Basileæ, in edibus Jo. Frobenii, 1520.) must now supply its place.

We will conclude this notice with the observations of the editors on the Latinity of Paterculus :

.." Latinitas Velleii nonnullis criticorum parum probata est; in quo quidem concedendum videtur, esse, quæ jure quodammodo reprehendantur, e. g. ut prædiximus, quo nimis sæpe usus est, pro, ut supra diximus, et vixit annis, ubi non vult docere, quo tempore, sed quamdiu quis vixerit, ante annos p. anno ante cet., amplius p. plusquàm, naturaliter p. ut par est, cet.; sed prædicere hoc sensu etiam positum esse a Columella, Justino, Plinio, Quintiliano, Ruhnkenius demonstravit ad 11. 2. præscripsimus autem, quod Burmannus taxat, Ed. pr. loco laudato exhibet quidem, sed lectio est a malâ manu secundum Ruhnkenium 1. 1. Quod reliquum est, quum Velleium et brevitatis et orationis variandæ studiosum videmus, valde dubitandum est, an ab eo profectum sit hoc ad fastidium usque recurrens, ut prædiximus, quod nec brevitati, nec festinationi scriptoris convenit, nec orationem variandi studio respondet, quum, si provocare voluisset ad jam tradita, quot modis potuisset variare formulam! Quâ de causâ existimo, glossatorem hanc formulam sæpius intrusisse. Si legimus annis p. annos: quis præstat, lectionem codicis ant genuinam fuisse, aut recte explicatam? Ante annos autem est locutio e vitâ communi petita, ubi dicebatur v. c. ante diem tertiam Calendas, pro die tertio ante Calendas. Quo sensu sæpius adhibitum est a Velleio amplius, etiam invenitur apud Ciceronem ut pro Rosc. Com. c. 8. S. quid si amplius biennium est ? in Verr. 1, 14, 4. quum eum amplius centum cives Romani cognoscerent. Plura exempla v. in Gesneri Thes. T. i. col. 316. lim. 48. sqq. Naturaliter autem, pro, ex rei naturâ 1, 17, 1.; p. ex naturâ hominum 2, 92, 5; pro, ob ingenii naturam, etiam hoc aut fere hôc sensu inveniri apud Senecam, Columellam, cet. v. etiam in Gem. Thes. Peregrinam, rusticam, et plebeiam dictionem nusquam deprehendimus, et prorsus vanum est, nec exemplis evictum, Velleium castrense dicendi ge nus, ut Casp. Barthio visum est, sibi indulsisse.

Latinitatem autem Veller probavêre viri, quorum hac in re gravissimum est judicium, Muretus, qui historiam a Velleio

tersè imprimis eleganterque conscriptum esse confirmat ad Cie. Orat. Catil. 3, 10. Cellarius in præfatione, qui dictionem ejus plane Romanam atque elegantem esse ait, Ruhnkenius in præfatione T. 1. qui venustum ei et exquisitum loquendi genus tribuit, quamquam fateatur, sibi displicere nimis frequentatum acutarum festivarumque sententiarum aucupium.

"Si quem juvat, quæ carpi possint, in medium producere, næ ille faciliùs in stilo, quàm in dictione, quæ reprehensione digna. videri possint, inveniat. Aliquid inexercitati et durioris appa rere in stilo hominis a primâ adolescentiâ in castris versati, non mirum. Interdum longiores insertiones periodos turbant, aut obscurant sensum, aut fumini orationis officiunt: tamen ut plurimùm benè narrare Velleium haud negandum est, et acumina ejus babere, quo delectent.”

3. Corpus Historicorum Latinorum. Tomus x111, Eutropium continens. Eutropii Breviarium Historiæ Romanæ. Recog novit, potiorem lectionis diversitatem annotavit, Indices rerum ac verborum copiosissimos adjecit Georg. Frid. Wilh. Grosse, Philosophia Doctor et Artium Liberalium Magister, Gymnasii Stendaliensis Corrector. Hanoveræ, Sumtibus Fratrum Hahn, 1816.

Respecting this edition of Eutropius it will be necessary only to state, that it differs in no respect in plan or execution from that of Paterculus. We shall therefore content ourselves with extracting from the learned Editor's Preface, the following character of the style of Eutropius, as the part most likely to prove generally interesting:

[ocr errors]

"Usus est in conscribendo libro suo, quæ decebat maxime, tenui, aperta, et perspicua oratione, sic ut detracto omni fere cultu ornatuque exquisitiore, exceptis nonnullis locutionibus, veluti 5, 8. insatiabili ira victoris consumi; 8, 4. orbem terrarum ædificare; et ib. c. 15. hostis generis humani, sine verborum numerosiore mensura, periodorum ambitiosa structuras contextarumque sententiarum productione res ipsas seorsim ex-c poneret et lectorum animis, parvis distinctas spatiis, objiceret. Quod si vero singulas partes et verba ipsa verborumque formulas intueamur, obviam sunt utique nonnulla, antiquiori ævo saut plane ignorata aut alio frequentata sensu, quæ, quum singulatim notata et recensa sint vel in notis vel in ind. 2., ut continuo quasi oculorum obtutu prospici possint, verbo hic tantum afferam. Referenda huc videntur dubietas, medietas, nimietas, locu pletator: favorabilis, incivilis, aliquanta plur.; ignobiliter, ignominiose remandare, subjúgare; præfectura urbi; compu

tatio, voracitas, Tuscia; inhonorus, transitorius, agritudo,
(ad corpus relata), genitura, matrimonia, necessitudines; com
modus, (aptus), exosus pass., privatus, (privatus habitus, Gr.
ἰδιωτικὸν σχῆμα : privata vita, Gr. ἰδιωτικὸς τρόπος, βίος); com-
mode; distrahere, (vendere, verbum JCtis sollemne, obvium ap.
Suet. Calig. c. 39. Vesp. c. 16.), merere; fiscus, exsequiæ, (de
cadavere), triclinium, alius, (pro alter, de duobus,) medius,
(mediocris); extrinsecus, (præterea, insuper), medie; actuarius,
advocatus fisci, corrector, domesticus, (owparo púλž,) judex, (de
quovis magistratu majore,) magister scrinii, præses, (legatus,
proconsul,) rationalis; sumere purpuram; mansuetudo, tran-
quillitas, in honorum titulis; strata, (sc. via); committere ab-
solute, implere certamen, ordinare consules,―pacem, pati nau-
fragium, revehere triumphum, vastare milites; cadere alicui
ad pedes, sidere alicui supra brachium; latrocinari navibus,
petere aliquem aliquid; respondere seq. quod; promittere seq.
inf. præs. conjug. periphr., aliaque ejus modi."

The above idioms and peculiarities are explained most fully
and satisfactorily in the Index Latinitatis.

4. Corpus Historicorum Latinorum. Tomus VIII. Q. Curtium
Rufum continens.

Q. Curtii Rufi de rebus gestis Alexandri Magni Macedonum
Regis Libri x. Textum denuo recognovit, insigniorem lec-
tionis varietatem et brevem Commentarium perpetuum, Sup-
plementis Freinshemii et Indice Rerum appositis, adjecit Joh.
Chr. Koken, Scholæ Holzmindensis Director. Lipsia, in
Libraria Hahnia, 1818.

The notes in this edition are not so copious as in the Pater-
culus and Eutropius, but are well adapted to the elucidation of
the more prominent difficulties of the text. Freinshemius' Sup-
plement to the two lost books of Curtius has been added. ~ An
Index Latinitatis appears to us a desideratum: the editor has
accounted for the deficiency by saying that he considered it su
perseded by the accompanying Commentary; but this, for many
very obvious reasons, is too hasty a conclusion.

We will direct the attention of the many learned and inge
nious writers in the Classical Journal to two passages in Cur
tius that labor under considerable obscurity:

[ocr errors]

Lib. v. c. 11. Bessus, quamquam erat Græci sermonis igna-
rus, tamen stimulante conscientia indicium profecto Patronem
detulisse credebat: et interpretis Græci relato sermone exemta
dubitatio. Alii interpreti Græco. The editor thus annotates:
"Hæc apto sensu carent. Malim: interprete Graco relato

« AnteriorContinuar »