Quid tum profeci mecum facientia jura
Si tamen attentas? Quereris super hoc etiam, quod Exspectata tibi non mittam carmina mendax.
Luculli miles collecta viatica multis
Aerumnis, lassus dum noctu stertit, ad assem Perdiderat ; post hoc vehemens lupus et sibi et hosti Iratus pariter, jejunis dentibus acer,
Praesidium regale loco dejecit, ut aiunt, Summe munito et multarum divite rerum. Clarus ob id factum donis ornatur honestis, Accipit et bis dena super sestertia nummum. Forte sub hoc tempus castellum evertere praetor Nescio quod cupiens hortari coepit eundem
Verbis quae timido quoque possent addere mentem: "I, bone, quo virtus tua te vocat, i pede fausto, Grandia laturus meritorum praemia. Quid stas?" Post haec ille catus quantumvis rusticus: "Ibit, Ibit eo quo vis qui zonam perdidit,” inquit. Romae nutriri mihi contigit, atque doceri Iratus Graiis quantum nocuisset Achilles. Adjecere bonae paulo plus artis Athenae, Scilicet ut vellem curvo dignoscere rectum, Atque inter silvas Academi quaerere verum. Dura sed emovere loco me tempora grato, Civilisque rudem belli tulit aestus in arma Caesaris Augusti non responsura lacertis. Unde simul primum me dimisere Philippi, Decisis humilem pennis inopemque paterni Et laris et fundi, paupertas impulit audax, Ut versus facerem; sed quod non desit habentem Quae poterunt unquam satis expurgare cicutae, Ni melius dormire putem quam scribere versus ? Singula de nobis anni praedantur euntes; Eripuere jocos, venerem, convivia, ludum; Tendunt extorquere poëmata; quid faciam vis? Denique non omnes eadem mirantur amantque : Carmine tu gaudes, hic delectatur ïambis,
Ille Bioneis sermonibus et sale nigro.
Tres mihi convivae prope dissentire videntur,
Poscentes vario multum diversa palato.
Quid dem? quid non dem ? renuis tu quod jubet alter ; Quod petis id sane est invisum acidumque duobus. Praeter caetera me Romaene poëmata censes Scribere posse inter tot curas totque labores? Hic sponsum vocat, hic auditum scripta relictis Omnibus officiis; cubat hic in colle Quirini, Hic extremo in Aventino, visendus uterque ; Intervalla vides humane commoda. Verum Purae sunt plateae, nihil ut meditantibus obstet. Festinat calidus mulis gerulisque redemptor, Torquet nunc lapidem, nunc ingens machina tignum, Tristia robustis luctantur funera plaustris, Hac rabiosa fugit canis, hac lutulenta ruit sus : I nunc et versus tecum meditare canoros.
Scriptorum chorus omnis amat nemus et fugit urbem, Rite cliens Bacchi somno gaudentis et umbra: Tu me inter strepitus nocturnos atque diurnos Vis canere et contracta sequi vestigia vatum? Ingenium sibi quod vacuas desumpsit Athenas, Et studiis annos septem dedit insenuitque Libris et curis, statua taciturnius exit Plerumque et risu populum quatit; hic ego rerum Fluctibus in mediis et tempestatibus urbis Verba lyrae motura sonum connectere digner? Frater erat Romae consulti rhetor, ut alter Alterius sermone meros audiret honores, Gracchus ut hic illi, foret huic ut Mucius ille, Qui minus argutos vexat furor iste poëtas? Carmina compono, hic elegos. "Mirabile visu Caelatumque novem Musis opus!" Adspice primum, Quanto cum fastu, quanto molimine circum- Spectemus vacuam Romanis vatibus aedem! Mox etiam, si forte vacas, sequere et procul audi,
Quid ferat et quare sibi nectat uterque coronam.
Caedimur et totidem plagis consumimus hostem Lento Samnites ad lumina prima duello. Discedo Alcaeus puncto illius; ille meo quis ? Quis nisi Callimachus? Si plus adposcere visus, Fit Mimnermus et optivo cognomine crescit. Multa fero ut placem genus irritabile vatum, Cum scribo et supplex populi suffragia capto; Idem, finitis studiis et mente recepta, Obturem patulas impune legentibus aures. Ridentur mala qui componunt carmina; verum Gaudent scribentes et se venerantur, et ultro, Si taceas, laudant quidquid scripsere beati. At qui legitimum cupiet fecisse poëma Cum tabulis animum censoris sumet honesti; Audebit quaecunque parum splendoris habebunt Et sine pondere erunt et honore indigna ferentur Verba movere loco, quamvis invita recedant Et versentur adhuc intra penetralia Vestae. Obscurata diu populo bonus eruet atque Proferet in lucem speciosa vocabula rerum, Quae priscis memorata Catonibus atque Cethegis Nunc situs informis premit et deserta vetustas; Adsciscet nova quae genitor produxerit usus. Vehemens et liquidus puroque simillimus amni Fundet opes Latiumque beabit divite lingua; Luxuriantia compescet, nimis aspera sano Levabit cultu, virtute carentia tollet, Ludentis speciem dabit et torquebitur, ut qui Nunc Satyrum, nunc agrestem Cyclopa movetur. Praetulerim scriptor delirus inersque videri, Dum mea delectent mala me vel denique fallant, Quam sapere et ringi. Fuit haud ignobilis Argis, Qui se credebat miros audire tragoedos, In vacuo laetus sessor plausorque theatro; Caetera qui vitae servaret munia recto More, bonus sane vicinus, amabilis hospes,
Comis in uxorem, posset qui ignoscere servis
Et signo laeso non insanire lagenae, Posset qui rupem et puteum vitare patentem. Hic ubi cognatorum opibus curisque refectus Expulit elleboro morbum bilemque meraco Et redit ad sese: "Pol me occidistis, amici, Non servastis," ait, "cui sic extorta voluptas Et demptus per vim mentis gratissimus error." Nimirum sapere est abjectis utile nugis, Et tempestivum pueris concedere ludum; Ac non verba sequi fidibus modulanda Latinis, Sed verae numerosque modosque ediscere vitae. Quocirca mecum loquor haec tacitusque recordor: "Si tibi nulla sitim finiret copia lymphae, Narrares medicis; quod quanto plura parasti Tanto plura cupis, nulline faterier audes? Si vulnus tibi monstrata radice vel herba Non fieret levius, fugeres radice vel herba Proficiente nihil curarier. Audieras, cui Rem di donarent illi decedere pravam Stultitiam; et cum sis nihilo sapientior ex quo Plenior es, tamen uteris monitoribus isdem? At si divitiae prudentem reddere possent,
Si cupidum timidumque minus te, nempe ruberes Viveret in terris te si quis avarior uno.
Si proprium est quod quis libra mercatur et aere, Quaedam, si credis consultis, mancipat usus; Qui te pascit ager tuus est, et villicus Orbi, Cum segetes occat tibi mox frumenta daturas, Te dominum sentit. Das nummos, accipis uvam, Pullos, ova, cadum temeti: nempe modo isto Paulatim mercaris agrum fortasse trecentis Aut etiam supra nummorum millibus emptum. Quid refert vivas numerato nuper an olim ? Emptor Aricini quondam Veientis et arvi Emptum coenat olus, quamvis aliter putat; emptis Sub noctem gelidam lignis calefactat aënum; Sed vocat usque suum qua populus adsita certis
Limitibus vicina refugit jurgia; tamquam
Sit proprium quidquam, puncto quod mobilis horae Nunc prece, nunc pretio, nunc vi, nunc morte suprema Permutet dominos et cedat in altera jura.
Sic quia perpetuus nulli datur usus, et heres Heredem alterius velut unda supervenit undam, Quid vici prosunt aut horrea? quidve Calabris Saltibus adjecti Lucani, si metit Orcus Grandia cum parvis, non exorabilis auro ? Gemmas, marmor, ebur, Tyrrhena sigilla, tabellas, Argentum, vestes Gaetulo murice tinctas, Sunt qui non habeant, est qui non curat habere. Cur alter fratrum cessare et ludere et ungi Praeferat Herodis palmetis pinguibus, alter Dives et importunus ad umbram lucis ab ortu Silvestrem flammis et ferro mitiget agrum, Scit Genius, natale comes qui temperat astrum, Naturae deus humanae, mortalis in unum Quodque caput, vultu mutabilis, albus et ater. Utar et ex modico quantum res poscet acervo Tollam, nec metuam quid de me judicet heres, Quod non plura datis invenerit; et tamen idem Scire volam quantum simplex hilarisque nepoti Discrepet et quantum discordet parcus avaro. Distat enim spargas tua prodigus an neque sumptum Invitus facias neque plura parare labores, Ac potius, puer ut festis Quinquatribus olim, Exiguo gratoque fruaris tempore raptim.
Pauperies immunda domus procul absit: ego, utrum Nave ferar magna an parva, ferar unus et idem. Non agimur tumidis velis aquilone secundo; Non tamen adversis aetatem ducimus austris, Viribus, ingenio, specie, virtute, loco, re, Extremi primorum, extremis usque priores. Non es avarus: abi; quid, caetera jam simul isto Cum vitio fugere? Caret tibi pectus inani Ambitione? Caret mortis formidine et ira?
« AnteriorContinuar » |