Aeneas quibus in mediis sic deinde locutus:
'Accipite haec animis laetasque advertite mentes.
Nemo ex hoc numero mihi non donatus abibit.
Gnosia bina dabo levato lucida ferro

spicula caelatamque argento ferre bipennem;
omnibus hic erit unus honos. Tres praemia primi
accipient flavaque caput nectentur oliva.

Primus equum phaleris insignem victor habeto;
alter Amazoniam pharetram plenamque sagittis
Threiciis, lato quam circum amplectitur auro
balteus et tereti subnectit fibula gemma;
tertius Argolica hac galea contentus abito.'

Nisus and Euryalus.

Haec ubi dicta, locum capiunt signoque repente
corripiunt spatia audito limenque relinquunt
effusi nimbo similes; simul ultima signant.
Primus abit longeque ante omnia corpora Nisus
emicat, et ventis et fulminis ocior alis;
proximus huic, longo sed proximus intervallo,
insequitur Salius; spatio post deinde relicto
tertius Euryalus;

Euryalumque Helymus sequitur; quo deinde sub ipso
ecce volat calcemque terit iam calce Diores,
incumbens umero; spatia et si plura supersint,
transeat elapsus prior ambiguumve relinquat.
Iamque fere spatio extremo fessique sub ipsam
finem adventabant, levi cum sanguine Nisus
labitur infelix, caesis ut forte iuvencis

305

310

315

320

325

fusus humum viridisque super madefecerat herbas.

330

Hic iuvenis iam victor ovans vestigia presso
haud tenuit titubata solo, sed pronus in ipso
concidit immundoque fimo sacroque cruore,
non tamen Euryali, non ille oblitus amorum:
nam sese opposuit Salio per lubrica surgens;
ille autem spissa iacuit revolutus harena.
Emicat Euryalus1 et munere victor amici
prima tenet plausuque volat fremituque secundo.
Post Helymus subit, et, nunc tertia palma, Diores.

All the contestants are rewarded.

Hic totum caveae consessum ingentis et ora prima patrum magnis Salius clamoribus implet ereptumque dolo reddi sibi poscit honorem. Tutatur favor Euryalum, lacrimaeque decorae, gratior et pulchro veniens in corpore virtus. Adiuvat et magna proclamat voce Diores, qui subiit palmae frustraque ad praemia venit ultima, si primi Salio reddantur honores.

335

340

345

Tum pater Aeneas, Vestra,' inquit, munera vobis
certa manent, pueri, et palmam movet ordine nemo;
me liceat casus miserari insontis amici.'
Sic fatus tergum Gaetuli immane leonis

350

dat Salio, villis onerosum atque unguibus aureis.2
Hic Nisus, 'Si tanta,' inquit, 'sunt praemia victis
et te lapsorum miseret, quae munera Niso
digna dabis, primam merui qui laude coronam,
ni me, quae Salium, fortuna inimica tulisset?'

355

Et simul his dictis faciem ostentabat et udo turpia membra fimo. Risit pater optimus olli et clipeum efferri iussit, Didymaonis artis, Neptuni sacro Danais de poste refixum ;

hoc iuvenem egregium praestanti munere donat.

The boxing match.

Post ubi confecti cursus et dona peregit:

'Nunc, si cui virtus animusque in pectore praesens, adsit et evinctis attollat bracchia palmis.'

Sic ait et geminum pugnae proponit honorem, victori velatum auro vittisque iuvencum, ensem atque insignem galeam solacia victo.

360

365

Nec mora; continuo vastis cum viribus effert

ora Dares magnoque virum se murmure tollit,

solus qui Paridem solitus contendere contra,

370

idemque ad tumulum, quo maximus occubat Hector, victorem Buten, immani corpore qui se

Bebrycia veniens Amyci de gente ferebat,

perculit et fulva moribundum extendit harena.

Talis prima Dares caput altum in proelia tollit

375

ostenditque umeros latos alternaque iactat bracchia protendens et verberat ictibus auras.

Quaeritur huic alius; nec quisquam ex agmine tanto
audet adire virum manibusque inducere caestus.
Ergo alacris cunctosque putans excedere palma
Aeneae stetit ante pedes, nec plura moratus
tum laeva taurum cornu tenet atque ita fatur:
'Nate dea, si nemo audet se credere pugnae,
quae finis standi? Quo me decet usque teneri?

380

Ducere dona iube.' Cuncti simul ore fremebant
Dardanidae reddique viro promissa iubebant.

Dares and Entellus.

Hic gravis Entellum dictis castigat Acestes, proximus ut viridante toro consederat herbae: 'Entelle, heroum quondam fortissime frustra, tantane tam patiens nullo certamine tolli dona sines? Ubi nunc nobis deus ille magister, nequiquam memoratus Eryx? Ubi fama per omnem Trinacriam et spolia illa tuis pendentia tectis?' Ille sub haec: 'Non laudis amor nec gloria cessit pulsa metu; sed enim gelidus tardante senecta sanguis hebet, frigentque effetae in corpore vires. Si mihi, quae quondam fuerat quaque improbus iste exsultat fidens, si nunc foret illa iuventas, haud equidem pretio inductus pulchroque iuvenco venissem, nec dona moror.' Sic deinde locutus in medium geminos immani pondere caestus proiecit quibus acer Eryx in proelia suetus ferre manum duroque intendere bracchia tergo. Obstipuere animi; tantorum ingentia septem terga boum plumbo insuto ferroque rigebant. Ante omnis stupet ipse Dares longeque recusat, magnanimusque Anchisiades et pondus et ipsa huc illuc vinclorum immensa volumina versat. Tum senior talis referebat pectore voces: 'Quid, si quis caestus ipsius et Herculis arma vidisset tristemque hoc ipso in litore pugnam? Haec germanus Eryx quondam tuus arma gerebat;

385

390

395

400

405

410