Lusisti satis, edisti satis atque bibisti : Tempus abire tibi est, ne potum largius æquo Rideat et pulset lasciva decentius ætas.
HUMANO capiti cervicem pictor equinain Jungere si velit et varias inducere plumas Undique collatis membris, ut turpiter atrum Desinat in piscem mulier formosa superne, Spectatum admissi risum teneatis amici ? Credite, Pisones, isti tabulæ fore librum Persimilem, cujus velut ægri somnia vanæ Fingentur species; ut nec pes nec caput uni Reddatur formæ. "Pictoribus atque poëtis Quidlibet audendi semper fuit æqua potestas.' Scimus, et hanc veniam petimusque damusque vicissim, Sed non ut placidis coëant immitia, non ut Serpentes avibus geminentur, tigribus agni. Inceptis gravibus plerumque et magna professis Purpureus, late qui splendeat, unus et alter Adsuitur pannus; quum lucus et ara Dianæ Et properantis aquæ per amonos ambitus agros, Aut flumen Rhenum aut pluvius describitur arcus; Sed nunc non erat his locus. Et fortasse cupressum Scis simulare: quid hoc, si fractis enatat exspes Navibus, ære dato qui pingitur? Amphora cœpit Institui; currente rota cur urceus exit?
Denique sit quidvis simplex dumtaxat et unum. Maxima pars vatum, pater et juvenes patre digni, Decipimur specie recti: brevis esse laboro, Obscurus fio; sectantem levia nervi
Deficiunt animique; professus grandia turget; Serpit humi tutus nimium timidusque procellæ ; Qui variare cupit rem prodigialiter unam, Delphinum silvis appingit, fluctibus aprum. In vitium ducit culpæ fuga, si caret arte. Æmilium circa ludum faber unus et ungues Exprimet et molles imitabitur ære capillos; Infelix operis summa, quia ponere totum Nesciet. Hunc ego me, si quid componere curem, Non magis esse velim quam naso vivere pravo, Spectandum nigris oculis nigroque capillo. Sumite materiam vestris, qui scribitis, æquam Viribus et versate diu, quid ferre recusent, Quid valeant humeri. Cui lecta potenter crit res, 40 Nec facundia deseret hunc nec lucidus ordo. Ordinis hæc virtus erit et Venus, aut ego fallor, Ut jam nunc dicat jam nunc debentia dici, Pleraque differat et præsens in tempus omittat; Hoc amet, hoc spernat promissi carminis auctor. In verbis etiam tenuis cautusque serendis, Dixeris egregie, notum si callida verbum Reddiderit junctura novum.
Indiciis monstrare recentibus abdita rerum, Fingere cinctutis non exaudita Cethegis Continget, dabiturque licentia sumpta pudenter. Et nova fictaque nuper habebunt verba fidem, si Græco fonte cadent, parce detorta. Quid autem Cæcilio Plautoque dabit Romanus ademptum Virgilio Varioque? Ego cur, acquirere pauca Si possum, invideor, quum lingua Catonis et Enni Sermonem patrium ditaverit et nova rerum Nomina protulerit? Licuit semperque licebit
Signatum præsente nota producere nomen. Ut silvæ foliis pronos mutantur in annos, Prima cadunt; ita verborum vetus interit ætas, Et juvenum ritu florent modo nata vigentque. Debemur morti nos nostraque; sive receptus Terra Neptunus classes aquilonibus arcet, Regis opus, sterilisve diu palus aptaque remis Vicinas urbes alit et grave sentit aratrum, Seu cursum mutavit iniquum frugibus amnis Doctus iter melius, mortalia facta peribunt, Nedum sermonum stet honos et gratia vivax. Multa renascentur, quæ jam cecidere, cadentque Quæ nunc sunt in honore vocabula, si volet usus, Quem penes arbitrium est et jus et norma loquendi. Res gestæ regumque ducumque et tristia bella Quo scribi possent numero, monstravit Homerus. Versibus impariter junctis querimonia primum, Post etiam inclusa est voti sententia compos. Quis tamen exiguos elegos emiserit auctor, Grammatici certant et adhuc sub judice lis est. Archilochum proprio rabies armavit iambo; Hunc socci cepere pedem grandesque cothurni, Alternis aptum sermonibus et populares Vincentem strepitus et natum rebus agendis. Musa dedit fidibus divos puerosque Deorum, Et pugilem victorem et equum certamine primum Et juvenum curas et libera vina referre. Descriptas servare vices operumque colores Cur ego si nequeo ignoroque poëta salutor? Cur nescire pudens prave quam discere malo? Versibus exponi tragicis res comica non vult; Indignatur item privatis ac prope socco Dignis carminibus narrari cœna Thyestæ. Singula quæque locum teneant sortita decenter. Interdum tamen et vocem comoedia tollit, Iratusque Chremes tumido delitigat ore;
Et tragicus plerumque dolet sermone pedestri Telephus et Peleus, quum pauper et exsul uterque Projicit ampullas et sesquipedalia verba,
Si curat cor spectantis tetigisse querela.
Non satis est pulchra esse poëmata; dulcia sunto Et quocunque volent animum auditoris agunto. Ut ridentibus arrident, ita flentibus adsunt Humani vultus: si vis me flere, dolendum est Primum ipsi tibi; tunc tua me infortunia lædent, Telephe vel Peleu: male si mandata loqueris, Aut dormitabo aut ridebo. Tristia mæstum Vultum verba decent, iratum plena minarum, Ludentem lasciva, severum seria dictu.
Format enim natura prius nos intus ad omnem Fortunarum habitum; juvat aut impellit ad iram Aut ad humum mærore gravi deducit et angit; Post effert animi motus interprete lingua. Si dicentis erunt fortunis absona dicta, Romani tollent equites peditesque cachinnum. Intererit multum divusne loquatur an heros, Maturusne senex an adhuc florente juventa Fervidus, et matrona potens an sedula nutrix, Mercatorne vagus cultorne virentis agelli, Colchus an Assyrius, Thebis nutritus an Argis. Aut famam sequere aut sibi convenientia finge. Scriptor honoratum si forte reponis Achillem, Impiger, iracundus, inexorabilis, acer
Jura neget sibi nata, nihil non arroget armis. Sit Medea ferox invictaque, flebilis Ino, Perfidus Ixion, Io vaga, tristis Orestes. Si quid inexpertum scenæ committis et audes Personam formare novam, servetur ad imum, Qualis ab incepto processerit, et sibi constet. Difficile est proprie communia dicere; tuque Rectius Iliacum carmen deducis in actus, Quam si proferres ignota indictaque primus.
« AnteriorContinuar » |