Qui teneros caules alieni fregerit horti, 120 125 Cur optas, quod habes? Non nosti, quid pater, inquit, quendi posuisset ne. Videtur igitur hic locus ad scriptorum anacolutha referendus esse. Horatium enim iam ut pro ne posuisse, id equidem ei affingere nolim. v. 122. Furta sc. paria latrociniis. v. 123. simili sc. ei falci, qua magna reciduntur; sensus: et mineris, te parvis aeque ac magnis parem poenam irrogaturum esse, sive, te parva aeque ac magna eadem poena affecturum esse. v. 124. si tibi regn. Perm, homines, consulto usus est poeta hac locutione, ut per eam commode transiret ad alia ridenda Stoicorum paradoxa, quae in viis publicis crepare solebant Pseudo-Stoici et aretalogi. Tu dicis: si tibi regnum permittant homines: cur optas, quod habes? qui est sapiens, is et rex est. Si dives cett. ad haec vetus Scholiastes: Stoici existimant perfectae sapientiae virum omnia habere, in quo et Lucilius versatus sic ait: Nondum haec omnia habebit, Formosus, dives, liber, rex solu' vocetur. --- v. 126. quid pat. Chrysippus, hic vir, venerabilis Stoicae philosophiae doctor, cui Cicero ingenium acerrimum tribuit, prae ceteris omnibus Chrysippus dicat. Sapiens crepidas sibi nunquam, v. 127. crepidas soleas. discrimen inter crepidas et soleas leve fuisse videtur; utroque enim calceamenti genere plantae tantum tegebantur. v. 130. Alfenus vafer. vetus Schol. Vrbane satis Alfenum Varum Cremonensem deridet, qui abiecta sutrina, quam in municipio suo exercuerat, Romam venit, magistroque usus M. Sulpicio Iurisconsulto ad tantam pervenit scientiam, ut et consulatum gereret, et publico funere efferretur. vafer, iurisconsulti enim sive causarum patroni callide, quod causae suae favere possit, in partes vocant; hinc infr. Sat. II, 2. 131. vafri inscitia iuris. Adde Ovid. Heroid. XX, 31. Consultoque (in consilium vocato) fui iuris Amore vafer. v. 132. sut. er. h. e. manebat, 130 135 140 Hunc Alfenum poeta iam verbis (v. v. 136. Rumperis sc. prae ira; notum illud Virgilii: (Eclog. VI, 26.) invidia rumpantur ut ilia Codro. latras, convicia iacis. SATIRA IV. Eupolis, atque Cratinus, Aristophanesque, poetae, Hinc omnis pendet Lucilius hosce secutus, v. 1. Eup. Crat. Arist. veteris comoediae poetae. Comoedia enim a Grammaticis Alexandrinis descripta est in veterem, mediam et novam. In ectere quidem, in qua, sicuti in tragoediis, cantantes chori prodibant, non simpliciter hominum vitia, sed ipsi, qui vitiis laborarent, ad omnem eorum habitum producti magna liberfate notabantur; in media res vere gestae, sed fictis nominibus; in nova res fictae sive fabulae spectandae dabantur. Eupolin sive Eupolidem in magno apud Horatium fuisse pretio, vel inde, quod eius scripta legendo otium in villa sua conterere solebat Horatius, intelligi potest. cf. infr. Sat. II, 3, 12. Cratinum, insignem, plurium poetarum more, vini et laudatorem et potorem fuisse, cum ex Horatii Epist. I, 19, 12. (Prisco, priscae comoediae poetae, si credis, Maecenas docte, Cratino, Tom. II. 5 Nulla placere diu nec vivere carmina possunt, Quae scribuntur aquae potoribus.), tum ex Nicaeneti in Anthol. Graec. Tom. I. p. 206. 4. ed. Iacobs. apparet. de Cratino et Eupolide scripsit nuperrime C. G. Lucas. Bonnae 1826. Aristophanes, cuius comoediae nunc quoque Graecarum litterarum amantes mirifice delectant, Socratis, ut satis constat, aetate vixit. Ceterum hos tres poetas, ut veteris comoediae principes, Persius quoque coniunctim laudat Sat. I, 123. v. 2. Atque al. qu.com. pr. v. est, pro vulgari. atque alii priscae comoediae scriptores. virorum abundat, ut Sat. I, 10, 16. Illi, scripta quibus comoedia prisca viris est. v. 3. dignus describi, dignus, qui, qualis esset, ante hominum oculos poneretur. malus, mali animi homo, flagitiosus. -- v. 5. libertate, de ea, qua quis licentior et sine ullo metu aliorum vitia carpit; nos: Freimüthigkeit. v. 6. Hinc omn. cett. Hinc (ab his) omnis (totus) Lucilius, hosce secutus, pendet, pro vulgari: hos unice secutus est Lucilius. v. 7. Mut. tant. cett. non eo versuum genere, quo alii comoediarum scriptores usi fuerunt, sed mutato metro, hexametro usus; metrum constat pedibus et numeris sive rhythmo. с Emunctae naris, durus componere versus; v. 8. 9. emunctae naris, acutioris ingenii; qui habet nares emunctás, h. e. purgatas, odoratur acrius; quod transfertur ad eum, qui acute videt, subtiliter iudicat; homini emunctae naris opponitur. homo obesae naris, h. e insipiens, inficetus, stultus. durus comp. vers. sed quod ad versus componendos attinet, durioris ingenii, haud elegans; durus vocatur Lucilius, quod, se versus scabros, incomtos et inconcinnos fundere, non sentiebat. Ille enim magno versuum levi opera et festinantius scriptorum numero magis, quam versuum magna diligentia expolitorum elegantia sibi placebat; hinc statim: Nam fuit hoc (ob hoc, ex hac potissimum causa, cf. ad Sat. I, 2, 81.) vitiosus, poeta, qui lutulentus flueret. v. 10. ut magnum, quasi, qui hoc posset, poeta esset egregius. stans p. in uno, proverbiali, ut videtur, locutione stare uno pede dicitur, qui rem aliquam levi opera et sine virium contentione peragit. erat, quod tollere velles, offerebatur sane, quod, tanquam sordem immixtam, inde auferre sive recidere et delere velles. Inf. Sat. 10, 50. ferentem Plura quidem tollenda reliquendis, h. e. plura secum trahentem, quae recidenda magis quam servanda sint; in eadem Satira v. 69. pro tollere Horatius de Lucilio posuit: recidere: "reci de Ecce, 10 15 ret omne, quod ultra Perfectum traheretur. Simillime autem tollere pro recidere vel delere Horat. in Epist. II, 2, 123. virtute carentia tollet, inelegantia recidit. Attamen fuerunt, in quibus est etiam Heindorfius, qui tollere contra usum loquendi pro servare explicare mallent; hos iam docte refutavit Wolfius in Analect. Litterar. Vol. I. a pag. 185. usque ad pag. 204. 12. piger, cum infinitivo, ferre, graece, pro piger in ferendo labore, vel ferendi laboris; ut paulo ante v. 8. durus componere. Supr. Od. IV, 14, 22. impiger vexare turmas hostium ; per laborem intellige summam diligentiam, qua, quae scribuntur, elimari et expoliri debent. v. 14. me provocat sc. ad certamen, uter alterum versuum scriptorum numero superet. minimo, ita, ut ego minimum, Crispinus maius pretium ponat. Fieri scilicet solet, ut alter de duobus, qui sponsione posita de re aliqua contendunt, si de rei, de qua certatur, veritate plane non dubitat, maius pretium opponat minimo. Accipe, si cett. accipe, si placet, inquit Crispinus, tabulas; ego (Crispinus) vicissim accipiam. de Crispino vide supr. ad Sat. I, 1, 120. v. 16. custodes, qui caveant, ne alterum versibus vel iam factis vel aliunde petitis circumveniat. 20 Di bene fecerunt, inopis me quodque pusilli v. 17-20. Di bene f. cett. felicem me praedico, quod dii mihi dederunt animum tenuem et pusillum, qui cogitata raro et paucis expromit, b. e. bene mecum actum esse puto, quod non sum homo, qualis est Crispinus, qui, sicut follis vento, ita ingente verborum vi tumet et inflatus est. — loquentis, animus loqui dicitur, cum ea, quae meditatus est, profert et edisserit. At tu concl. cett. versus duo elegantissimi; cf. supr. ad Sat. I, 1, 114. usq. lab., dum cett. tamdiu vi sua folles impellentes, agitantes et extendentes, donec cett. v. 21. Beatus, felicem se praedicans et mirifice sibimet ipsi placens de ingenii sui foetu, malis carminibus; ultro, nemine postulante; quia mala carmina nemo desiderat. v. 22-25. Delatis caps. cett. cistis vel thecis, in quibus scripta Fannii reposita fuere, una cum eius imagine (Büste) in bibliothecam publicam deportatis. Heindorfius non bibliothecam Palatinam ab Augusto (V. C. DCCXXVI) fundatam, sed primam illam bibliothecam publicam intelligit, quam Asinius Pollio post triumphum Dalmaticum ex manubiis instruxisse traditur, Plin. H. N. VII, 31. De more, quo imagines scriptorum in bibliothecis conspectui exponi solebant, vid. Plin. H. N. LII, 2. et, quem iam Heindorfius laudavit, Lips, de biblioth. syntagm. c. 9. Opp. L. III. p. 1137. timentis, quasi scripsisset poeta: cum nemo legat scripta hanc rem (ideo) timentis, mei, recitare autem illa vulgo ob quod sunt, quos -- iuvat pro iuvet, (ut supr. Od. I, 1, 4. et 21. Sat. II, 1, 1. II, 4, 47.) genus hoc sc. scribendi, quo`vitia hominum carpuntur, utpote plures refer ad quos, cum plures eorum, qui culpentur, h. e. perstringantur, digni sint. pro elige h. e. sume, in plurimis codd. erue, in quibusdam eripe, ex quo Bentleius fecit: arripe. lectio elige vel in habere potest; in eligendo enim eo, propria significatione sumta locum qui vitiorum expers sit, externa eius specie falli possumus; nemo enim sine vitiis nascitur, alius hoc, alius alio vitio laborat. media turba, ex media hominum multitudine. |